Als ik terugkijk op het werken in loondienst, dan zie ik dit patroon vrijwel in elke functie terugkomen: ik start ergens met enthousiasme, al vrij snel zie ik waar er dingen beter en efficiënter kunnen en grijp ik mezelf vast in de ‘extraatjes’ naast mijn eigen functie. 

Deze ‘extraatjes’ omvatten het blussen van de brandjes die ik overal zie ontstaan, het helpen van die collega die het moeilijk heeft met het uitvoeren van een bepaalde taak of het uit handen nemen van een project, omdat daar duidelijk niet de juiste kwaliteit wordt geleverd.

Daardoor kreeg ik het voor elkaar om bij een aantal bedrijven het dubbele aantal uren te werken dan het aantal uur waarvoor ik was aangenomen én betaald kreeg.

Soms ik ging in het weekend toch nog even wat dingetjes afmaken, zodat ik niet in de knoei kwam met mijn eigen werk.

Dat vond ik de eerste tijd allemaal best leuk, maar die enorme hoeveelheid extra werk vormde uiteindelijk vooral een uitputtingsslag. 

Daarbij kwam ook dat de meeste mensen in het bedrijf waar ik werkte werkelijk geen idee hadden wat ik allemaal achter de schermen aan het doen was.

Daardoor ontstond dus een perfecte cocktail van me heel ongezien en ondergewaardeerd voelen en ondertussen steeds meer oververmoeid raken.

Als gevolg dacht ik steeds vaker: ‘waar doe ik het eigenlijk allemaal voor?’ en verloor ik vervolgens mijn motivatie om ook nog maar iets extra’s te doen.

Inmiddels weet ik hoe bepaalde kenmerken en kwaliteiten van hoogbegaafdheid dit patroon kunnen versterken. 

Als je herkenning vindt in hoogbegaafdheid heb je namelijk een groot verantwoordelijkheidsgevoel en zie je vaak al als eerste dat er iets mis dreigt te gaan. Je ziet ook als eerste mogelijke oplossingen of hoe iets zou kunnen zijn én je hebt de mogelijkheden om dit zelf op te pakken.

Dit samen maakt het verleidelijk om alles wat je ziet, meteen te gaan oplossen en aan te pakken en om daarmee te vervallen in wat ik noem ‘de valkuil van oververantwoordelijkheid’.

Wanneer je vervalt in oververantwoordelijkheid, neem je de verantwoordelijkheid over zaken die niet jouw verantwoordelijkheid zijn.

Hoe meer je dat doet, des te meer hooi je op je eigen vork neemt, terwijl je anderen er niet altijd een plezier mee doet. 

In het programma ‘De valkuilen van hoogbegaafdheid’ deel ik daarom ook over de verborgen nadelen van oververantwoordelijkheid. Want het lijkt soms alsof dat wat we doen, heel positief is en er ligt vaak ook een goede intentie van ons onder, maar het is niet altijd handig en soms jagen we er anderen zelfs nog mee in het harnas.

Als je snapt waarom oververantwoordelijkheid zo nadelig is, is het ook veel gemakkelijker en logischer om te stoppen met oververantwoordelijkheid, terwijl je wél zorg draagt voor dat wat jij belangrijk vindt.

Want niets doen is natuurlijk ook niet het antwoord. Dan zul je vooral frustratie ervaren, omdat jij zoveel ziet en het zo belangrijk vindt dat dingen goed gaan.

Waar het dus om gaat is dat je verantwoordelijkheid neemt over dat waar jij verantwoordelijk voor bent en dat je niet automatisch naar je toetrekt waar je niet verantwoordelijk voor bent.

In de gratis masterclass over de valkuilen van hoogbegaafdheid, die ik een tijd geleden heb gegeven, heb ik hier ook over gedeeld. Ik heb het fragment over oververantwoordelijkheid even hier voor je online gezet.