CREATIVITEIT VAN HOOGBEGAAFDEN

Kenmerkend voor hoogbegaafden is de creativiteit. Deze creativiteit kan op verschillende manieren tot uiting komen. Je kunt goed zijn in kunst of muziek maken. Het kan ook zijn dat jouw creativiteit tot uiting komt in de vorm van een ongewoon gevoel voor humor. Veel hoogbegaafden kunnen bijvoorbeeld plezier beleven aan woordgrapjes en aan de inconsistenties in het dagelijks leven die anderen ontgaan.

Creativiteit kan zich daarnaast uiten in je denk- en zienswijze. Als hoogbegaafde kun je bijvoorbeeld met onconventionele en creatieve ideeën en oplossingen komen. Je kunt bestaande concepten tot iets nieuws maken, dingen in een ander daglicht zien en daarmee losbreken van het oude. Het mooie van deze vorm van creativiteit is dat je in staat bent om dingen te maken die er nog niet waren voordat jij ze bedacht. Deze vernieuwende ideeën worden alleen niet altijd meteen begrepen door de mensen om je heen.

Hoe creatiever je bent, hoe groter de kans dat je tegen onbegrip aanloopt. Mensen zullen je ‘hoe’-vragen stellen waar je nog geen antwoord op hebt en je plannen onrealistisch noemen. Daarom is het belangrijk dat je een omgeving opzoekt met gelijkgestemden die op eenzelfde manier creatief zijn en die jou steunen in je ideeën en plannen. Houd vast aan jouw visie en aan wat je voor je ziet. Soms moet jij het eerst maken voordat anderen kunnen begrijpen wat je bedoelt.

INTRINSIEKE MOTIVATIE

Zodra je als hoogbegaafde je zinnen ergens op hebt gezet, kun je een bovengemiddeld doorzettingsvermogen laten zien. Je kunt jezelf intrinsiek motiveren om bepaalde acties te ondernemen. Hiervoor is het wel noodzakelijk dat je ergens het nut van inziet, dat je de urgentie voelt en dat het belangrijk genoeg is voor je. Anders kun je jezelf er buitengewoon moeilijk toe aanzetten of je verliest heel snel weer je motivatie als je er toch aan begint. Daardoor twijfelen veel hoogbegaafden aan hun doorzettingsvermogen.

Het voordeel van deze eigenschap is dat jij jezelf ergens helemaal in kunt vastgrijpen. Met een hyperfocus kun je bereiken wat jij jezelf had voorgenomen. Als jij iets wilt, dan lukt het ook. Linksom of rechtsom. Daardoor kun je tot buitengewone prestaties komen.

Het nadeel van een bovengemiddeld doorzettingsvermogen is dat je jezelf voorbij kunt lopen. Je kunt het moeilijk vinden om iets los te laten waardoor je je eigen grenzen overschrijdt. Of je haalt jezelf te veel verplichtingen op de hals terwijl je een te hoge druk en verwachting op jezelf legt. Hierdoor neemt het risico op een burn-out toe. Om dat te voorkomen is het nodig dat je scherp hebt waar je deze kwaliteit wel en niet voor in wilt zetten.

KRITISCH INGESTELD

Hoogbegaafden zijn kritische denkers en nemen niet snel iets voor waar aan. Je zult wellicht herkennen dat je graag wilt weten waarom iets op een bepaalde manier is of gedaan wordt. Je vraagt door naar de achtergronden en bronnen. Daarom kun je nog weleens als lastig gezien worden. Mensen merken wellicht naar je op: ‘Waarom doe je toch altijd zo moeilijk?’, of ‘Waarom kun je niet eens gewoon iets van me aannemen?

Er kunnen bovendien conflicten ontstaan omdat anderen het gevoel krijgen dat jij hen niet vertrouwt. Ze schieten in de verdediging als je ergens iets opmerkt wat niet helemaal klopt of als je een inconsistentie aanwijst. Ook al doe je dat vanuit goede bedoelingen, voor de mensen om je heen is het soms moeilijk om hiermee om te gaan. Ze kunnen je als bedreigend en intimiderend ervaren wat een goed gesprek in de weg staat.

Wanneer je dit opmerkt, is het belangrijk om dat bespreekbaar te maken. Toon daarin ook je eigen kwetsbaarheid. Geef aan dat je graag op een goede manier met elkaar wilt omgaan. Laat zien dat jij je ervan bewust bent dat je kritisch bent en dat dit misschien moeilijk is voor hem of haar. Zorg er bovendien voor dat je voor jezelf helder hebt hoe je de relatie met de ander wenst en wat jij nodig hebt zodat je hierover kunt vertellen. En vraag de ander wat hij of zijn nodig heeft en fijn vindt.

Als kritische denker hecht je daarnaast waarde aan eerlijkheid, waarheid en integriteit. Als je hieraan twijfelt, zul je weerstand ervaren en met je hakken in het zand gaan. Misschien voel je de noodzaak om hoog van de toren te blazen of mensen hierop aan te spreken. Vanuit deze emotie kun je alleen onbedoeld kwetsend en verwijtend overkomen. Hiermee kun je relaties met anderen op spel zetten.

Het is daarom belangrijk dat je altijd eerst onderzoekt waarom iets is of waarom iets op een bepaalde manier gedaan wordt. Wanneer je te snel conclusies trekt en aannames doet over intenties kun je soms acties uitzetten die onnodig en onhandig zijn. Door te bevragen kun je erachter komen dat iemand de juiste intenties had, maar misschien ook andere informatie. Of je komt er samen achter waar het beter kan.

Naast kritisch zijn op wat je ziet, ben je ook kritisch op jezelf en op de prestaties die je levert. Je legt jezelf langs de hoogste maatstaf en je streeft naar perfectie in vrijwel alles wat je doet. Hierdoor vergeet je soms te erkennen hoeveel al bereikt hebt. Bovendien ben je niet snel tevreden met wat je doet waardoor je een negatief zelfbeeld kunt ontwikkelen.

Tegelijkertijd verbaas jij je vaak over het werk dat door anderen wordt aangeleverd. In jouw ogen leveren ze vaak ondermaats. Je kunt jezelf er zelfs boos over maken omdat je het gevoel hebt dat de ander zich er maar gemakkelijk vanaf heeft gemaakt. Daarom is het nodig dat jij je beseft dat jouw maatstaf hoger ligt en dat niet iedereen hieraan kan voldoen. Vaak is het geen onwil maar onmacht. Bovendien is het nodig dat je gaat zien tot hoeveel je in staat bent, maar dat niet alles wat je doet perfect hoeft te zijn. Soms mag je best wat zachter zijn voor jezelf.

BOVENGEMIDDELDE INTELLIGENTIE EN PRESTATIES

Een kenmerkend onderdeel van hoogbegaafdheid is de eerder genoemde bovengemiddelde intelligentie. Bovengemiddeld betekent dat het altijd in verhouding is met de intelligentieniveaus van de totale samenleving.

Vanwege de bovengemiddelde intelligentie heb je ook de potentie om te komen tot bovengemiddelde prestaties. Je hebt de gave om complexe problemen en vraagstukken op te kunnen lossen en je kunt binnen bedrijven een unieke en waardevolle bijdrage leveren vanwege jouw unieke denkwijze. Je houdt ervan om steeds te kijken waar het beter kan en ziet al snel waar het mooier of sneller kan. Daar kun je een mooie meerwaarde mee creëren. Komen tot bovengemiddelde prestaties is echter alleen mogelijk als je doet waar jij de unieke talenten voor hebt en dat je dit in de juiste omgeving doet. Anders blijft het bij potentie.

Omdat je als hoogbegaafde anders denkt en leert, is het nodig dat je in een omgeving bent die aansluit bij jouw denk- en leerstijlen. Anders zul je het moeilijker vinden om dingen te begrijpen en te onthouden. Dit heeft dan een negatieve invloed op je zelfvertrouwen waardoor je aan je eigen kunnen gaat twijfelen. Daarnaast belemmert het jou in het behalen van bepaalde resultaten. Onderzoek daarom wat jouw manier van denken is en welke leerstijl jouw voorkeur heeft. Zoek bijvoorbeeld op top-down leren en beelddenken. Dat zijn concepten waar veel hoogbegaafden herkenning in vinden.

WAT IS HET IQ VAN EEN HOOGBEGAAFDE?

Als hoogbegaafde behoor je tot de top 2,5%. Dit betekent dat je in Nederland officieel een IQ-score van boven de 130 moet hebben om hoogbegaafd te kunnen zijn. Zoals hierboven al eerder benoemd betekent een IQ van 130 niet direct dat je hoogbegaafd bent. Het wordt nog wel gebruikt als graadmeter voor het vaststellen van hoogbegaafdheid.

Een IQ-score wordt gemeten via een IQ-test. Als je op een erkende IQ-test boven de 130 scoort en jezelf herkent in de kenmerken van hoogbegaafdheid, kun je jezelf officieel hoogbegaafd noemen. Maar hoogbegaafdheid komt niet per definitie tot uiting op een IQ-test. De score kan soms lager uitvallen vanwege spanning, faalangst of andere factoren zoals een slechte nachtrust. Daarnaast speelt ook mee dat er verschillende vormen van intelligentie zijn. Schuif daarom hoogbegaafdheid niet te snel aan de kant als je op een IQ-test onder de 130 scoort. Als je meer wilt weten over intelligentie bij hoogbegaafdheid en de verschillende vormen van intelligentie, lees dan dit artikel: ‘De rol van intelligentie in hoogbegaafdheid’. We ontwikkelden zelf een hoogbegaafdheid test die meer aansluit op de realiteit, maar nog steeds zal dit in veel gevallen geen bevredigend antwoord geven.

GEVOELIGHEID VAN HOOGBEGAAFDE VOLWASSENEN

Een ander belangrijk kenmerk van hoogbegaafdheid is de bovengemiddelde gevoeligheid. Je ervaart en verwerkt intenser wat er om je heen en in je eigen lichaam gebeurt. Tegelijkertijd heb je ook een verlangen om geprikkeld te worden.

Deze gevoeligheid kan op verschillende manieren tot uiting komen. Bij sommige hoogbegaafden wordt deze gekenmerkt door een verlangen naar lichamelijke/bewegingsprikkels. Je vindt het dan fijn om veel te bewegen en lichamelijk bezig te zijn. Het kan ook zijn dat je een grotere verbeeldingskracht hebt en jezelf kunt verliezen in een fantasiewereld. Het kan zijn dat je zintuigen intenser waarnemen waardoor je last hebt van een label in je shirt of de structuur van bepaald voedsel. Op emotioneel gebied kun je extreme en complexe emoties ervaren en dagen van slag zijn als je iets vervelends hebt gezien op het nieuws.

Voor jou kunnen bepaalde dingen ook heel intens voelen terwijl de mensen om je heen dit niet zo ervaren. Anderen begrijpen daarom soms niet dat jij ergens last van hebt. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat je collega’s graag radio luisteren maar dat jij je daardoor niet kunt concentreren. Of dat je het vervelend vindt dat collega’s in en uit lopen terwijl zij niet begrijpen wat daar storend aan is. Als gevoelige hoogbegaafde ontvang je dan ook regelmatig opmerkingen in de trant van: ‘Stel je niet zo aan’, ‘Je bent te gevoelig’ of ‘Je bent te emotioneel’.

De kenmerkende gevoeligheid kan als een last ervaren worden, maar stelt je ook in staat om dieper te voelen. Je kunt intenser genieten van de mooie dingen en de prikkels die je waarneemt. Bovendien kun je anderen haarfijn aanvoelen en daardoor goed inschatten wat iemand nodig heeft zodat je daar op kunt inspelen.

VOORLOPEN IN DE ONTWIKKELING

Als hoogbegaafde loop je voor in je ontwikkeling. Dat betekent dat je al eerder kon lezen, praten en/of lopen. Het kan ook zijn dat je er juist later mee begon maar dan al meteen volzinnen sprak, complexe zinnen kon lezen of de kruipfase oversloeg. Alsof je hebt gewacht tot je het goed genoeg kon.

Dit voorlopen brengt bovendien mee dat je verder was dan leeftijdsgenoten op verschillende gebieden. Daardoor was jij je in de klas veel aan het vervelen. Jij had namelijk de herhaling niet nodig die anderen wel nodig hadden. Als hoogbegaafde kun je hierdoor weerstand ontwikkelen tegen leren en herhaling terwijl je dit juist nodig hebt om te kunnen groeien en om te kunnen voldoen aan je verlangen voor uitdaging.

Daarnaast loop je voor in denkstappen en zie je sneller wat mogelijke gevaren, risico’s, kansen en oplossingen zijn. Dit zorgt er regelmatig voor dat je te snel gaat voor anderen. Je stuit dan tegen onbegrip en ongeloof aan waardoor je ook aan jezelf kunt gaan twijfelen. Als hoogbegaafde draag je in zekere zin de last van het zien wat er nog niet is. Voor het evolueren en het voortbestaan van onze samenleving is het belangrijk dat er mensen zijn die nieuwe mogelijkheden en toepassingen kunnen bedenken. Vaak zijn dit de hoogbegaafden aangezien je als hoogbegaafde een natuurlijk verlangen hebt om dingen te begrijpen, te onderzoeken en ze te verbeteren. Vanuit de gave van het voorlopen kun je dan tot concepten komen die nodig zijn in de toekomst maar waarvan nog niet iedereen kan zien dat dit zo is.