Wat is hoogbegaafdheid?

Ongeveer 2.5% van de bevolking is hoogbegaafd. Wat hoogbegaafdheid precies is, hangt af van de definitie die wordt gebruikt. Er zijn namelijk verschillende manieren om hoogbegaafdheid te omschrijven en te definiëren.

Een bovengemiddelde intelligentie is in ieder geval een belangrijk onderdeel van hoogbegaafdheid. Dat betekent een IQ score van 130+. Maar hoogintelligentie zijn, is nog niet alles. Onderdeel van hoogbegaafdheid zijn namelijk ook specifieke zijnskenmerken. Daarnaast speelt de omgeving een rol in de mate waarin bepaalde kenmerken van hoogbegaafdheid opvallen en ontwikkeld kunnen worden.

Bij Gifted People gebruiken we het AIS-model om hoogbegaafdheid te definiëren. Wij zien hoogbegaafdheid als een optelling van de kenmerken 'Anders', 'Intens' en 'Snel'. Meer daarover lees je in dit artikel: 'Hoe weet ik of ik hoogbegaafd ben?'

Kenmerkend voor hoogbegaafdheid is dat het de veranderaars, vernieuwers en verbeteraars zijn. Ze zien al snel waar het beter of sneller kan. Sommige hoogbegaafden herkennen zich meer in de vorm van de klassieke intelligentie waarbij de juistheid van dingen belangrijk wordt gevonden. Andere hoogbegaafden herkennen zich eerder in het creatieve waarbij het experimenteren belangrijk wordt gevonden. Deze laatste groep valt minder snel op als hoogbegaafd.

Als hoogbegaafde heb je regelmatig een andere zienswijze en loop je voor op anderen waardoor je in een omgeving met weinig gelijkgestemden aan jezelf kunt gaan twijfelen. Omdat je anders bedraad bent, intenser voelt en sneller denkt, zul je regelmatig ervaren dat jouw weg en wijze van handelen anders is dan wat er van jou verwacht wordt. Wanneer je hierdoor meegaat in de verwachtingen van anderen in plaats van je eigen intuïtie en sturingsmechanisme te volgen, raak je van je eigen weg af waardoor je depressies, burn-outs en bore-outs kunt ervaren.

Een groot gedeelte van de hoogbegaafden draagt een nieuw beroep in zich en heeft moeite zich te conformeren aan de status quo. Dat verklaart waarom sommige  hoogbegaafden uitvallen in het huidige onderwijssysteem en moeite hebben met het vasthouden van een (normale) werk. Ze worden te weinig erkend voor hun unieke gaven en behoeften met betrekking tot zelfsturing en worden bewust of onbewust gevraagd zich aan te passen. Emoties als boosheid, teleurstelling, eenzaamheid en oververmoeidheid zijn belangrijke signalen die aangeven dat de omgeving haaks staat op de persoonlijke drijfveren en wensen.

Aangezien de groep hoogbegaafden een relatief kleine groep is, ervaren veel hoogbegaafden regelmatig dat ze een diepere connectie met andere mensen missen. Ook lijkt wat zij het allerliefste willen niet geaccepteerd te worden door de "normale samenleving" en als onrealistisch bestempeld te worden. Als gevolg worden dan de eigen verlangens onderdrukt en geprobeerd iets vol te houden wat niet past bij de unieke gaven die je als hoogbegaafde hebt.

Wanneer je herkenning vindt in bepaalde kenmerken van hoogbegaafdheid, is het belangrijk om jezelf er meer in te gaan verdiepen. Ook als je nog twijfelt aan het intelligentiecomponent. Want hoewel het hebben van een bovengemiddelde intelligentie en potentie een kenmerk is van hoogbegaafdheid, komt dit niet per definitie tot uiting en wordt het niet altijd als zodanig bestempeld. Bovendien zijn er verschillende soorten intelligentie. Meer daarover lees je in dit artikel: 'De rol van intelligentie in hoogbegaafdheid'.

Omdat je als hoogbegaafde je anders voelt, intenser en sneller bent, is het belangrijk dat je gaat onderzoeken wat het is dat jou anders, intens en snel maakt. Dat je jezelf beter leert kennen aan de hand van zelfonderzoek zodat je gaat zien wat hoogbegaafdheid voor jou meebrengt. Pas wanneer jij begrijpt hoe je bedraad bent en wat jij nodig hebt, kun je namelijk jouw unieke gaven gaan benutten. Ook als je nog niet weet wat jouw unieke gaven zijn.