Ik weet nog goed de eerste dag van het hbo. De directrice vertelt ons dat ze ons in de loop van onze studie uitnodigt om bij haar langs te komen als het of heel erg slecht gaat of heel erg goed. Een half jaar later staan er alleen maar negens en tienen op mijn cijferlijst en ik wacht geduldig op een uitnodiging. Als een soort bevestiging dat ik het goed doe. Maar de uitnodiging komt niet en ik denk bij mezelf, “dan zal het wel niet zo bijzonder zijn”.
Fast forward naar het nu. Want als ik nu mijn hbo tijd onder de loep leg, of zelfs mijn hele school carrière daarvoor, dan zie ik meteen de signalen van HB. Het perfectionisme, de hoge verwachtingen van mezelf, de intensheid, de gedrevenheid, soms tot het obsessieve aan toe, het “overal wel bij horen, maar nergens echt bij horen”. Nu zie ik het duidelijk. Maar toen? Toen had ik geen idee. Toen wist ik niet wat de kenmerkende eigenschappen zijn of hoe dat zich uit in je leven. En als je niet weet waar je op moet letten, dan ga je het ook niet zien.
Wordt hoogbegaafdheid altijd opgemerkt?
Hoogbegaafdheid is een onderdeel van je zijn en komt daarom tot uiting in de dingen die je doet en zegt. In die zin laat HB zich altijd zien. Maar dat is niet altijd op een manier die de meeste mensen verwachten bij hoogbegaafdheid. Het wordt daarom ook niet altijd gezien als hoogbegaafdheid. Te weinig mensen weten nog wat hoogbegaafdheid precies is. En dan wordt het heel moeilijk om het bij iemand te herkennen.
Ik spreek dan ook veel mensen rond de 40-50-60 jaar die er nu pas achterkomen dat ze hoogbegaafd zijn. Die al die jaren nooit zijn “ontdekt” als hoogbegaafde. Sommige hebben bovengemiddelde potentie laten zien of zelfs bovengemiddelde prestaties geleverd. Sommige hebben een leven lang ondergepresteerd.
Dat onderpresteren kan inhouden dat je functioneert onder jouw eigen niveau, maar ook dat je functioneert onder het gemiddelde niveau. Vaak is dat het geval als de lesstof niet passend wordt aangeboden of niet aansluit bij de eigen interesses. Het kan ook zijn dat er sprake is van een leerstoornis of dat je steeds maar niet uitgedaagd wordt. En als je niet op je eigen tempo mag gaan, dan verlies je uiteraard ook je interesse. Dan ga je niet alles wat je in je hebt aanboren, dat heb je ook niet nodig. Ik heb het geregeld gezien dat HB’ers daarom denken en ook bestempeld worden als iemand die ‘niet zo slim is’. Of als iemand die ‘lui’ is. Volledig onterecht. Het is meer een gebrek aan een passende uitdaging en aanbod,
Als gevolg gaan deze HB’ers niet meer op zoek naar hun eigen talenten, want ze zijn er inmiddels van overtuigd geraakt dat ze daar niet slim genoeg voor zijn. Hierdoor bouwen we aan een samenleving met talentvolle mensen die in staat zijn tot mooie dingen, maar ervan overtuigd zijn dat ze geen talenten hebben. Dat ze nergens in zullen uitblinken.
Wat kun je doen?
Wacht niet tot iemand anders jou “ontdekt”. Ontdek het zelf. Wanneer jij je herkent in kenmerken van hoogbegaafdheid, onderzoek het dan verder. Dat niemand het bij jou destijds heeft opgemerkt, betekent niet dat er geen sprake van is. Verdiep je in hoogbegaafdheid. Lees boeken, stel vragen en wees nieuwsgierig naar hoe je jezelf daardoor nog beter kan leren kennen.
Laat los aan de “had ik het maar eerder geweten”. Je bent waar je nu bent en met de kennis van nu kun je weer volgende stappen zetten.
