Kun je hoogbegaafdheid zijn zonder dat dit opvalt? Zonder dat je de slimste van de klas bent? Zonder dat anderen het zien of benoemen? Zonder dat je het zelf doorhebt?

Als je twijfelt aan hoogbegaafdheid, is de kans groot dat je niet al tijdens jouw schoolgaande jaren aangemerkt bent als hoogbegaafd. Bijvoorbeeld omdat je gewoon gemiddeld presteerde. Misschien haalde je zelfs lage cijfers. Het kan ook zijn dat je wel hoge cijfers behaalde, maar dat dit werd gezien als gevolg van jouw harde werken. Allemaal factoren die ervoor zorgen dat hoogbegaafdheid niet wordt opgemerkt.

Tegenwoordig is er gelukkig veel meer aandacht voor hoogbegaafdheid. Het wordt al sneller gesignaleerd. Maar, vanwege de misvattingen blijven sommige hoogbegaafden toch nog onder de radar doorvliegen. Vaak omdat hoogbegaafdheid nog vooral gelinkt wordt met bovengemiddelde prestaties.

HOE KOMT HET DAT JE ALS HOOGBEGAAFDE OP SCHOOL GEMIDDELD OF SLECHT PRESTEERT?

Ook al heb je de potentie om tot bovengemiddelde prestaties te komen, factoren als omgeving, interesses, aanwezige leerstrategieën en bepaalde (leer)belemmeringen spelen hier ook een rol in.

Wanneer je als hoogbegaafde in een omgeving moet functioneren die niet aansluit bij wie jij bent en bij jouw interesses, is de kans namelijk groot dat jouw hoogbegaafdheid niet op de juiste manier tot uiting komt. Het kan er zelfs voor zorgen dat je ondermaats gaat presteren, of emotionele/gedragsproblemen gaat vertonen. Als iets niet jouw interesse had, kostte het je bovendien bijzonder veel moeite om je ertoe aan te zetten. Ook dat heeft kunnen leiden tot slechte resultaten. Buiten de school om, in jouw interesse gebieden, kon je dan weer een heel ander beeld laten zien.

Omdat je daarnaast als hoogbegaafde voorloopt in jouw ontwikkeling, kun je de lesstof vaak al met minder herhaling en oefenen beheersen. Hierdoor ontwikkel je minder goed de benodigde leerstrategieën en doe je minder ervaring op met de frustraties van het leerproces. Zoals dat dingen niet in één keer lukken, of dat je in meerdere stappen moet werken om ergens te komen en dat je fouten maakt onderweg. Wanneer de lesstof complexer wordt en toeneemt in hoeveelheid, is de kans groot dat de trucjes die je daarvoor gebruikte, zoals het onthouden van de lesstof, niet meer werkten en dat je steeds slechtere resultaten bent gaan behalen.

Als laatst kan er ook sprake zijn van een leerbelemmering. Deze kunnen namelijk samengaan met hoogbegaafdheid en ze kunnen elkaar verbloemen. Dan valt zowel de hoogbegaafdheid als de leerbelemmering niet op en krijg je voor allebei niet de passende ondersteuning. Dan voel je wel dat er meer in je zit, maar het komt er niet uit.

HOE KOMT HET DAT JE ALS HOOGBEGAAFDE OP WERK GEMIDDELD OF SLECHT PRESTEERT?

Wanneer je niet in de juiste omgeving functioneert, kan jouw bovengemiddelde potentieel niet tot ontwikkeling en tot uiting komen. En wanneer je niet goed begrijpt wat hoogbegaafdheid voor jou betekent, is de kans groot dat je eerder tegen bepaalde problemen aanloopt op gebied van werk. Denk hierbij aan het snel uitgekeken raken in het werk dat je doet. Je kunt dan in een bore-out terecht komen omdat je intellectueel niet voldoende gevoed wordt. Er kunnen conflicten ontstaan met collega’s en leidinggevenden omdat je op een andere manier communiceert. Of omdat jij het gevoel hebt dat je graag dingen beter wilt maken, maar dat jouw baas niet luistert, of zich aangevallen voelt omdat je te kritisch bent en te eerlijk bent over wat je ziet.

Wanneer je tegen bepaalde problemen aanloopt in je werk, zul je zelf niet snel denken aan hoogbegaafdheid. Zeker als je verwacht dat je als hoogbegaafde juist heel succesvol zou moeten zijn in wat je doet. Maar dat valt en staat met de mate waarin jouw unieke gaven ingezet kunnen worden in het werk dat je doet.

Vanwege de misvattingen die er nog heersen over hoogbegaafdheid, zullen ook anderen het minder snel als optie benoemen, tenzij zij de juiste kennis hebben over wat hoogbegaafdheid echt is.

WAT KUN JE DOEN?

Hoogbegaafdheid hoeft dus niet op te vallen of opgemerkt te worden door anderen. Maar dat betekent niet dat je het zelf niet merkt. Want hoogbegaafdheid heeft invloed op alle onderdelen van jouw leven. Als hoogbegaafde ben je fundamenteel anders, en pas als je dat begrijpt, als je weet hoe jij bedraad bent, kun je jouw eigen weg gaan vinden en doen wat past bij jou.

Wanneer je merkt dat je jezelf herkent in bepaalde kenmerken van hoogbegaafdheid, is het belangrijk dat je dit voor jezelf verder gaat uitzoeken. Dan kun je ook gaan ontdekken of er bepaalde factoren zijn die meespelen in het niet tot uiting komen van jouw potentieel. Zoals bijvoorbeeld een leerbelemmering. Of omdat je bepaalde inzichten over jezelf mist waardoor je niet weet in welke werk en sociale omgevingen jij het beste tot jouw recht kunt komen.