Als er iets is wat ik het vorige jaar veel gezegd heb, dan is het dat alles begint met zelfkennis. En zo wil ik ook dit jaar weer beginnen. Want hoe beter jij jezelf dit jaar leert kennen, des te makkelijker alles in jouw leven wordt. Weten wie je bent, wat je nodig hebt en wat je wilt, brengt ook nog eens veel meer rust mee. Keuzes worden namelijk ineens heel logisch in plaats van een eindeloze strijd. Je kunt beter jouw unieke gaven inzetten in plaats van steeds de valkuilen tegen te komen. Jezelf kennen is de voorbode van het kunnen inrichten van een leven dat bij jou past op al jouw levensgebieden. Van werk tot relaties tot gezondheid en financiën.
Wanneer je herkenning vindt in hoogbegaafdheid, is het daarbij belangrijk dat jij jezelf ook vooral op dat vlak en vanuit dat uitgangspunt leert kennen. Dat je begrijpt wat hoogbegaafdheid voor jou betekent. Ook als je nu nog twijfelt over hoogbegaafdheid. Daarom gaan we het de komende blogs hebben over waar hoogbegaafdheid uit bestaat en wat dit met zich meebrengt. Zodat je dit kunt toevoegen aan de zelfkennis die je tot nu toe al hebt opgedaan. Sommige dingen weet je misschien al, heb je al over jezelf ontdekt. Kijk dan of je het ook een passende plek in jouw leven hebt kunnen geven. Vraag niet ‘weet ik dit al?’ maar vraag ‘wat kan ik hier nog in verbeteren?’ Zelfkennis is namelijk een doorlopend proces. Een proces waarbij je steeds weer een laag dieper kunt gaan. Steeds meer tot jouw eigen essentie kunt komen, zodat je vanuit daar vervolgens weer de juiste stappen voor jou kunt gaan zetten en jouw unieke gaven kunt gaan inzetten. Herken je hoogbegaafdheid bij anderen of vermoed je dat je eigen kinderen hoogbegaafd zijn?
Het AIS model over hoogbegaafdheid
De afgelopen jaren hebben we bij Gifted People met veel hoogbegaafden gewerkt en terugkerend gezien welke eigenschappen hoogbegaafdheid met zich meebrengen. Tegelijkertijd is er ook heel veel diversiteit onder hoogbegaafden. Daarom is bijvoorbeeld een simpel checklistje niet handig. Als hoogbegaafde vind je namelijk niet in alle deelkenmerken herkenning. Maar er zijn wel hoofdkenmerken. Deze kenmerken hebben we samengevoegd in het AIS-model waarbij we hoogbegaafdheid zien als een optelling van de drie hoofdkenmerken: anders, intens en snel.
Anders
Het kenmerk anders omvat het gevoel dat je anders in de wereld staat. Soms een beetje alsof je een alien bent, waarbij je jezelf wel goed genoeg kunt vermommen om mee te kunnen komen, maar toch steeds het gevoel hebt dat je er net niet helemaal bij hoort. In het verlengde hiervan zie je, denk je en doe je ook anders dan veel mensen om je heen. Als gevolg ontstaat zelftwijfel en wordt onderpresteren en faalangst in de hand gewerkt. Het brengt vaak ook een gevoel van eenzaamheid mee omdat je weinig mensen om je heen hebt waarmee je echt die diepere connectie kunt aangaan. Je kunt het dan wel leuk hebben met mensen, maar tegelijkertijd voelen dat er iets mist.
Intens
Het tweede kenmerk, intens, brengt een aantal elementen mee. Zo brengt het mee dat je intenser bent in het waarnemen van prikkels. Je hebt een diepere prikkelverwerking die ervoor kan zorgen dat je bovengemiddeld veel prikkels kunt ervaren. Dit heeft een mooie kant in de zin dat je de subtiliteiten in het leven kunt zien; dat wat anderen ontgaat. Maar het brengt ook mee dat je sneller overprikkeld kunt raken. Het brengt daarnaast mee dat je jezelf ergens intensief in kunt verliezen als het je interesse heeft, en dat je op standje 200% ergens voor gaat waardoor je jezelf kunt uitputten. Als laatste kun je voor anderen af en toe ook een beetje “te” zijn. Bijvoorbeeld te druk, te gevoelig of te kritisch. Dat kan ertoe leiden dat je jezelf uiteindelijk maar wat meer gaat inhouden omdat je het idee krijgt dat anderen het niet fijn vinden als jij helemaal jezelf bent.
Snel
Het laatste kenmerk; snel, kan gezien worden als een grenslijn tussen hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid. Daar waar HSP’ers zich ook kunnen herkennen in de eerste twee kenmerken, onderscheidt het kenmerk snel zich door een aantal elementen. Hierbij kun je denken aan het voorlopen in de ontwikkeling, het sterke analytisch vermogen, het snelle denken en het vaak al tien stappen voorlopen op de mensen om je heen. Met name de bovengemiddelde intelligentie (IQ>130) kan worden gezien als grenslijn. Een belangrijke kanttekening is wel dat intelligentie alleen nog niet hoogbegaafd maakt en dat een bovengemiddelde intelligentie niet altijd als dusdanig opvalt. Het gaat daarom echt om de combinatie van anders, intens en snel.
Hoe weet ik of ik hoogbegaafd ben?
Sommige mensen weten al op jonge leeftijd dat ze hoogbegaafd zijn, anderen botsen pas op latere leeftijd tegen hoogbegaafdheid aan. Wanneer je op latere leeftijd het zoekproces ingaat, komen er regelmatig extra twijfels en vragen mee. Kan ik wel hoogbegaafd zijn? Ben ik wel slim genoeg? Moet ik een diagnose laten stellen? En er komt soms ook een stuk ongeloof en schaamte bij kijken.
Ons advies is in deze gevallen altijd om te gaan onderzoeken wat hoogbegaafdheid voor jou betekent. Nog even los van het label of het officieel laten vaststellen. Overigens spreken we over vaststellen omdat hoogbegaafdheid geen stoornis is en er daarom ook geen diagnose wordt gedaan. Maar dat terzijde. Wees vooral nieuwsgierig naar wat je over jezelf kunt leren. Lees er zoveel mogelijk over. Onderzoek en praat er over met mensen. Als je er herkenning in vindt, dan gaat het er uiteindelijk niet zozeer om of het ergens officieel zwart op wit staat. Het gaat erom dat jij het kunt gebruiken om jouw leven en werk passender in te richten. Om jezelf beter te begrijpen en om jouw plek in deze wereld beter te kunnen invullen.
In de komende thema’s en blogs zullen we deze drie hoofdkenmerken verder gaan uitdiepen en verduidelijken aan de hand van voorbeelden en ervaringen. Voor nu een vraag aan jou, hoe ben jij terecht gekomen bij hoogbegaafdheid en waar herken jij jezelf het meest in? Laat je het weten onder deze blog?
