Stel, ik zou tegen jou zeggen dat je niet blind kunt zijn als je al doof bent. Dan zou je me niet helemaal geloven toch? Het zou ook best een vreemde opmerking zijn, dat voorop gesteld. Maar een zelfde soort redenatie leeft al wel tijden hardnekkig in onderwijs- en hoogbegaafdheidsland.

Laten we beginnen bij de leerbelemmeringen

Lang werd geloofd, gelukkig wel steeds minder, dat hoogbegaafden geen leerbelemmering kunnen hebben. Want, ‘je bent toch zo hoogbegaafd ;)’. En ook andersom. Heb je dyslexie of dyscalculie? Dan kun je dus niet hoogbegaafd zijn. In beide gevallen is deze onjuiste gedachtegang een groot probleem.

Gekeken naar een schoolse omgeving, wordt het door geen rekening te houden met een leerbelemmering, erg moeilijk voor je om het beste uit jezelf te halen en om op jouw niveau te kunnen presteren. Dat werkt op de eerste plaats erg frustrerend en demotiverend en het is extreem slecht voor je zelfbeeld.

Wordt er wel een leerbelemmering geconstateerd en daarmee jouw hoogbegaafdheid niet erkend? Dan word je echt onder je niveau bediend. Je kunt eigenlijk veel meer, maar het komt er niet uit omdat je de benodigde ondersteuning mist. In veel onderwijsomgevingen wordt overigens onterecht verwacht dat hoogbegaafden ‘zichzelf wel weten te redden’ en zichzelf wel kunnen vermaken als ze eerder klaar zijn. Ik heb helaas al veel verhalen gehoord of jongeren die maar ‘even iets voor zichzelf moeten gaan doen als ze klaar zijn’.

Beeld je maar even in dat je op school komt als leergierige hoogbegaafde en na een uur ‘jezelf mag gaan vermaken’, wat neerkomt op een beetje om je heen kijken. Uiteraard is het niet de bedoeling dat je iets gaat doen wat de rest van de klas “afleidt”. En ook niet dat je iets gaat doen wat leuk is en interessant, want dan wil de rest van de klas dat natuurlijk ook. Dus daar zit je dan, een beetje je tijd te verdoen, ‘jezelf te vermaken’. Hier kan ik nog pagina’s mee vullen, maar ik dwaal af, dus we gaan lekker door.

Surprise, je bent niet gemiddeld, je bent gewoon én hoogbegaafd, én je hebt een belemmering. Super leuk.

Het lastige is dat hoogbegaafdheid een leerbelemmering kan verbloemen en andersom. Er wordt dan niet gezien dat je hoogbegaafd bent, en ook niet dat je een leerbelemmering hebt. Een hoogbegaafde leerling met een leerbelemmering presteert op het te verwachte gemiddelde niveau, maar kan dus eigenlijk veel meer als er rekening wordt gehouden met de leerbelemmering. Pas op latere leeftijd komt dit aan het licht wanneer deze twee elkaar niet meer kunnen verbloemen.

Uiteraard hebben deze misvattingen gevolgen op jouw leven als volwassenen. Volwassenen met een leerbelemmering die er pas veel later achterkomen dat ze hoogbegaafd zijn, doorlopen vaak een langer acceptatie traject. Je denkt namelijk al die tijd dat er iets ‘mis’ is met je en dat hoogbegaafdheid uitgesloten is. Maar je begrijpt niet waarom je steeds tegen bepaalde dingen aanloopt en je kunt een aantal kenmerken van jezelf niet verklaren. Dat brengt vaak veel verdriet, frustratie en teleurstelling mee.

In de andere variant, kosten bepaalde dingen je extreem veel moeite omdat je vanwege je hoogbegaafdheid ’toch onmogelijk een leerbelemmering kunt hebben’. Dat is eigenlijk hetzelfde als tegen een blinde zeggen dat hij niet blind is en gewoon zonder blindegeleidestok moet leren lopen. ‘Niet zo aanstellen nou he’.

Kan ik hoogbegaafd zijn en een stoornis hebben?

Een tweede aandachtspunt heeft te maken met stoornissen als ADHD en Autisme. In misvatting #6 ga ik in op het thema misdiagnoses, maar in deze misvatting van de ‘nu al legendarische misvattingen-reeks’, wil ik je vooral meegegeven dat je als ADHD’er ook hoogbegaafd kunt zijn. En ook als je Autisme op je CV mag zetten, kun je gewoon hoogbegaafd zijn.

Dus. Samenvattend

Je kunt zeker wel een leerbelemmering of stoornis hebben en hoogbegaafd zijn. Er is zelfs een woord voor: dubbel bijzonder (twice-exceptional). Vind ik zelf een erg gezellig klinkende term. Dubbel bijzonder. Dan ben je dus nóg leuker.

IN DE REEKS MISVATTINGEN:

Misvatting #1: hoogbegaafden zijn altijd succesvol in school- en werkomgevingen

Misvatting #2: alle hoogbegaafden zijn hetzelfde

Misvatting #3: alleen een IQ test bepaalt of je hoogbegaafd bent

Misvatting #4: als hoogbegaafde ben je overal goed in

Misvatting #5: je kunt niet hoogbegaafd zijn en daarnaast een leerbelemmering of stoornis hebben

Misvatting #6: hulpverleners hebben genoeg kennis om misdiagnoses te voorkomen

Misvatting #7: hoogbegaafden kunnen zich gewoon aanpassen en redden zichzelf wel

Vind je deze ‘misvattingen over hoogbegaafdheid’ reeks interessant? En ontvang je graag meer info over hoogbegaafdheid, mooie verhalen en inspiratie gewoon in je e-mailbox? Meld je dan hier aan. Ontvang je meteen gratis het ebook over hoogbegaafdheid.