Er is een magisch getal. En dat getal is 130. Heb je een IQ van boven de 130? Dan ben je volgens de cijfers hoogbegaafd. Alleen, zo simpel is het helaas niet. Want:
- hoogbegaafdheid is meer dan een hoog IQ
- veel hoogbegaafden maken geen IQ test
- sommige hoogbegaafden scoren laag op een IQ test, zelfs al hebben ze een hoog IQ
Hoogbegaafdheid is meer dan een hoog IQ
Had ik al gezegd dat je als hoogbegaafde fundamenteel anders in elkaar zit en dat die bedrading in jouw mooie hersenpan anders loopt dan bij niet-hoogbegaafden. Ja? Nou, ik blijf het gewoon zeggen. Want je bent als hoogbegaafde gewoon anders. Fundamenteel. En dat voel je ook. Niet iedereen begrijpt jouw gevoel voor humor, of waarom jij je ‘zo druk maakt’ over wereldse problemen en rechtvaardigheid. Niet iedereen begrijpt dat je sneller overprikkeld raakt, en complexe en intense emoties hebt. En soms, soms begrijp je daar zelf waarschijnlijk ook even niet zo veel van.
De IQ test is een meetinstrument. Daar komt een cijfertje uit. Dat is dan het ‘bewijs’. Het bewijs dat jij hoogbegaafd bent, want je IQ is hoger dan 130. Voor sommige van ons voelt dat alsof je dan pas mag vinden en zeggen dat je hoogbegaafd bent. Maar hoogbegaafdheid is meer dan een IQ kwestie. Natuurlijk speelt het mee, maar een IQ test hoeft daar niet de doorslaggevende factor in te zijn. Ik zeg het gewoon nog een keer: als hoogbegaafde ben je fundamenteel anders, en absoluut meer dan een IQ van boven de 130.
Veel hoogbegaafden maken geen IQ test
Als expert op gebied van dagdromen, werd er bij mij al op jonge leeftijd geconstateerd dat ik het waarschijnlijk niet heel ver ging schoppen in mijn schoolcarrière. Na een toelatingstest voor de MAVO mocht ik vol verwachting starten aan de middelbare school. Maar die MAVO, dat was toch wel heel eenvoudig. Dus na de MAVO kwam de HAVO. Dat was iets lastiger en ik raakte mijn motivatie behoorlijk kwijt. Na een jaar vooral met andere dingen bezig te zijn geweest, kon ik daarom heel jaar 4 van de HAVO gaan herkansen.
De knop ging om. Ik ging die mensen wel even laten zien wat ik allemaal kon. Mijn aardrijkskunde docent die mij vertelde dat ik er gewoon ‘niet zo veel aanleg voor had’, liet ik in zijn waarheid geloven en ik zocht een bijles docent om van de gemiddelde 4 een dikke voldoende te realiseren. Na mijn HAVO diploma ging ik dat nog iets verder bewijzen door een HBO studie te doen. Ik haalde achten, negens en tienen. En in mijn achterhoofd hoorde ik een stemmetje zeggen ‘dat is natuurlijk gewoon mazzel’. Want in de belangrijkste opgroeiende fases in mijn leven, was door de ‘experts’ gezegd dat ik niet al te slim was. Als mensen dat maar vaak genoeg over jou denken, ga je dat immers ook zelf geloven.
Natuurlijk voelde ik wel dat ik anders was dan de meeste van mijn klasgenoten. Maar als iemand toen iets had gezegd over een IQ test om te meten of ik hoogbegaafd was, nou dan had ik hardop gelachen. Want die hoge cijfers, ja, dat was gewoon een kwestie van geluk. Een kwestie van de juiste vragen krijgen op het tentamen.
Als hoogbegaafde ga je op een gegeven moment ook steeds meer aan jezelf twijfelen. Want als je in een groep werkt, dan zijn jouw antwoorden, jouw ideeën niet altijd te vatten door groepsgenoten. Omdat zij wel met elkaar op één lijn zitten en in het verlengde daarvan denken, trek je vanzelf de conclusie dat het wel aan jou moet liggen.
Veel hoogbegaafden denken jarenlang, soms hun hele leven dat ze ‘dom’ zijn. En als je dat over jezelf denkt, ga je dan een IQ test doen? Ik in ieder geval niet.
Daarnaast is het afnemen van een IQ test voor sommige een belemmering, om wat voor reden dan ook. Misschien omdat je slechte ervaringen hebt met toetsen en testen, of misschien omdat je als de dood bent dat er zometeen een score uitrolt die zegt dat het een wonder is dat jij je zelfstandig kunt aankleden. Dat is meteen een mooi bruggetje naar punt 3.
Sommige hoogbegaafden scoren laag op een IQ test, zelfs al hebben ze een hoog IQ
Stel, je doet een IQ test, en net die dag ervoor heb je super slecht nieuws gehad. Je hebt niet geslapen en je bent afgeleid. Dat verandert gegarandeerd de uitkomst van de IQ test. Veel HB’ers hebben ook last van faalangst, je kunt begrijpen dat ook dit een negatieve invloed heeft op de uitkomst.
Een IQ-test is namelijk een momentopname. Dat is belangrijk om te onthouden. Want als je net op dat moment niet in staat bent om een goede prestatie te leveren, zul je dat zien in de score die uit de IQ test rolt. Maar je bent nog steeds net zo hoogbegaafd.
Daarnaast scoren veel hoogbegaafden lager op IQ testen omdat ze de vragen anders interpreteren. Of je raakt van een vraag zo in de war, dat je geen antwoord op de vraag kunt geven. Een mooi voorbeeld dat ik jaren geleden hoorde was van een hoogbegaafde jongen die een toets aan het maken was en volledig vastliep op een vraag. De vraag ging over een opa die voor de vakantie van zijn kleinkinderen wilde betalen. Het was de jongen onduidelijk of opa wel of niet meeging en hij kon daarom niet berekenen hoeveel opa zou moeten betalen.
IQ test: yay or nay?
Een IQ test is niet noodzakelijk, tenzij je het “officieel” wilt laten vaststellen.
Wel noodzakelijk is dat je op zoek gaat naar iemand die verstand heeft van hoogbegaafdheid. Iemand die begrijpt dat hoogbegaafdheid in verschillende vormen tot uiting kan komen en precies weet hoe je de kenmerken van hoogbegaafdheid bij iemand kan herkennen. Twijfel je of je de juiste persoon hebt gevonden? Vraag dan om een second opinion bij iemand anders.
Als het voor jou fijn is, dan kun je natuurlijk een IQ test doen. Maar laat de test dan wel afnemen door iemand met ervaring op gebied van hoogbegaafdheid. Die kan dan ook rekening houden met de bovengenoemde factoren.
Dus. Samenvattend.
IQ scores zijn niet voldoende om te bepalen of je wel of niet HB bent en ook zonder IQ test kun je erachter komen of je hoogbegaafd bent.
IN DE REEKS MISVATTINGEN:
Misvatting #1: hoogbegaafden zijn altijd succesvol in school- en werkomgevingen
Misvatting #2: alle hoogbegaafden zijn hetzelfde
Misvatting #3: alleen een IQ test bepaalt of je hoogbegaafd bent
Misvatting #4: als hoogbegaafde ben je overal goed in
Misvatting #5: je kunt niet hoogbegaafd zijn en daarnaast een leerbelemmering of stoornis hebben
Misvatting #6: hulpverleners hebben genoeg kennis om misdiagnoses te voorkomen
Misvatting #7: hoogbegaafden kunnen zich gewoon aanpassen en redden zichzelf wel
Heb jij mijn E-book over hoogbegaafdheid al gelezen?
Die kun je hier gratis aanvragen!
