Op jonge leeftijd had ik er een handje van om vooral mijn eigen plan te trekken. Meestal tot frustratie van anderen aan toe. De mensen om me heen kregen vaak weinig grip op me. Ik deed gewoon niet wat er gevraagd werd als ik daar geen zin in had. Daarom werd er nog weleens gezegd dat ik egoïstisch was. Dat ik me meer moest aanpassen. En omdat dit steeds herhaald werd, ging ik dat uiteindelijk geloven en ernaar handelen.

Vanuit de kwaliteit die onder egoïsme ligt; het goed voor jezelf zorgen, verschoof ik naar de andere kant van de balans. Ik ging er eerst voor anderen zijn, en pas daarna voor mezelf. Daardoor ontdekte ik vrij snel dat dit helemaal niet duurzaam is.

Ik leerde dat als je vergeet om jezelf op de eerste plek te zetten, je uiteindelijk voor niemand meer iets kunt betekenen. Als in jouw basis niet is voorzien, loop je namelijk op energieniveau leeg. Als gevolg heb je op een bepaald moment niet meer genoeg om te geven. Dan kom je er bovendien achter dat niemand anders voor jou kan zorgen zoals jij voor jezelf zorgt. Sommige dingen kunnen anderen namelijk niet voor je doen of oplossen. Zelfs al willen ze dat wel heel graag.

De kwaliteit en valkuil van loyaal zijn

Kenmerkend voor hoogbegaafdheid is een groot loyaliteitsgevoel. Als je ergens in gelooft, als je van iemand houdt, dan ga je door het vuur als dat nodig is. Loyaliteit is in die zin een mooie kwaliteit. Je zet net dat extra stapje als het nodig is. Het werkt ook als een mooie motivator. Soms is het namelijk makkelijker om iets te doen omdat het voor iemand is waar je om geeft.

Een risico daarbij is wel dat jij je te veel in beweging laat zetten door anderen. Anderen weten namelijk niet altijd wat de juiste acties zijn voor jou. En soms doen ze een beroep op je, ervan uitgaande dat je kunt aangeven of je er wel of niet de tijd en mogelijkheden voor hebt. Als je hier steeds in meegaat, kun je van je eigen pad raken: een van de valkuilen van loyaal zijn.

De andere kant van de loyaliteitsmedaille is bovendien dat je in bedrijven sneller het risico loopt op over verantwoordelijkheid. Oftewel: uit loyaliteit ga je taken naar je toe trekken omdat je het belangrijk vindt dat ze goed gedaan worden en je niet het vertrouwen hebt dat collega’s dat op de juiste manier kunnen uitvoeren. Vanuit het loyaliteitsgevoel zeg je ‘ja’ tegen dingen waar je beter ‘nee’ tegen kunt zeggen. Bijvoorbeeld als je collega je vraagt iets voor hem of haar te doen terwijl je zelf al werk genoeg hebt. Of als je baas vraagt over te werken terwijl jij net een avondje voor jezelf had ingepland. In deze gevallen moet je iets van of voor jezelf inleveren om er voor een ander te zijn. Dan gaat je loyaliteitsgevoel ten koste van jezelf. Als dat af en toe voorkomt, is dat natuurlijk niet erg. Het is fijn om er ook voor anderen te kunnen zijn. Maar houd wel de balans in de gaten.

Ongeacht de mate waarin je loyaal bent naar anderen, gaat het namelijk vooral om de vraag: Wat kost het je en wat levert het jou en de ander op? Als je vooral dingen doet die jou heel veel kosten en je weinig opleveren, gaat dit uiteindelijk wringen en tot oververmoeidheid leiden. Zorg dus dat je aan één kant van de balans genoeg dingen doet die jou meer opleveren dan dat ze kosten. Dat creëert ruimte om er voor anderen te zijn.

Wat kun je doen om loyaal aan jezelf te zijn?

Onthoud dat het niet aan jou is om alles op te lossen of om er altijd voor iedereen te zijn. Je hoeft niet altijd ‘ja’ te zeggen als iemand iets aan je vraagt. Dit zijn allemaal keuzes die jij mag maken. Om die keuzes te kunnen maken is het nodig dat je helder hebt wat jouw prioriteiten en wensen zijn. Op basis daarvan kun je bepalen wanneer het belang van de ander groter is dan wat jij op jouw lijstje hebt staan. Als je niet weet wat jij belangrijk vindt, ontstaat ook het risico dat andere mensen dit voor jou gaan bepalen. Dat is niet altijd in lijn met wat daadwerkelijk goed voor jou is. Door op een goede manier oog te houden voor je eigenbelang en vast te houden aan jouw eigen waarden stuit je niet jezelf tegen de borst stuiten.

Zorg daarnaast dat je weet wat jouw basis is. Leer om hier eerst in te voorzien voordat je je focus legt op de buitenwereld. Als je dit niet gewend bent, zal het eerst best oncomfortabel zijn om dit te doen. Je zult ook wat weerstand ervaren van je omgeving omdat zij gewend zijn dat jij altijd ‘ja’ zegt. Een tussenstap die je kunt maken is dat je niet meteen al ‘ja’ zegt. Dat je eerst reageert met: ‘Ik kijk even of dat mogelijk is voor mij’. Daarmee creëer je ruimte om na te denken over de mate waarin iets jou iets meer kost dan het oplevert. Natuurlijk kun je besluiten het dan alsnog te doen omdat je weet dat het heel belangrijk is voor de ander. Maar dan is het in ieder geval weloverwogen.

Onthoud dat als je altijd zacht bent voor de ander, je automatisch altijd harder bent voor jezelf. Zachter zijn voor jezelf betekent overigens niet dat je nooit meer iets voor een ander doet. Het betekent dat je eerst goed voor jezelf zorgt, zodat je daarna voor de mensen om je heen kunt zorgen. 

— 

Ben jij vooral loyaal aan de ander, of kun je ook loyaal zijn aan jezelf? Laat je het weten onder deze blog?

Heb jij het e-book over hoogbegaafdheid al gelezen?
Dat kun je gewoon gratis aanvragen:

Yes, ik wil graag dat e-book! Je ontvangt dan ook de wekelijkse HB updates gemakkelijk in je mail