Wanneer ik mensen spreek die twijfelen aan hun hoogbegaafdheid, dan is dat meestal vanwege het intelligentie component; ‘ben ik wel slim genoeg, want ik heb mij zo vaak juist dom gevoeld’. Ik hoor dit zo vaak, dat ik het bijna als kenmerk van hoogbegaafdheid wil noemen.
Sommige hoogbegaafden herkennen zich in het kenmerkende voorlopen in de ontwikkeling op jonge leeftijd. Wellicht heb je ervaren dat school lange tijd “te makkelijk” was en dat je vooral zat te wachten tot de andere leerlingen bij waren. Maar het kan ook zijn dat je wel voorliep in je ontwikkeling, maar dat het werd verbloemd door iets anders, bijvoorbeeld een leerbelemmering.
Hoogbegaafd zijn en een leerbelemmering hebben, kan dat?
Lang werd gedacht (nu al wel minder) dat hoogbegaafdheid en een leerbelemmering, zoals dyslexie of dyscalculie, elkaar zouden uitsluiten. Maar het kan heel goed beide voorkomen. Het lastige is alleen dat als er sprake is van beide dat het in de schoolomgeving, en ook op later leeftijd nog, onopgemerkt kan blijven.
Als hoogbegaafde heb je een bovengemiddelde potentie en kun je op bepaalde vlakken bovengemiddelde resultaten leveren. Je hebt bovendien een sterk verlangen naar intellectuele uitdaging op een niveau dat past voor jou. Wanneer er sprake is van een leerbelemmering kan het je meer moeite kosten om mee te komen waardoor je als een gemiddelde leerling functioneert. Dan wordt zowel de hoogbegaafdheid als de leerbelemmering niet op tijd gesignaleerd.
Het kan ook zijn dat de hoogbegaafdheid is opgevallen, maar de leerbelemmering niet. Zeker in eerdere schooljaren kom je als HB’er vaak nog wel weg met bepaalde trucjes waardoor het niet opvalt dat er sprake is van bijvoorbeeld dyslexie of dyscalculie.
En als laatste variant kan de leerbelemmering wel zijn opgevallen, maar daardoor de hoogbegaafdheid niet. Een hoogbegaafde leerling met een leerbelemmering presteert op het te verwachte gemiddelde niveau, maar kan dus eigenlijk veel meer als er rekening wordt gehouden met de leerbelemmering. Pas op latere leeftijd komt dit aan het licht wanneer deze twee elkaar niet meer kunnen verbloemen. Tot die tijd is de betreffende HB’er helaas wel intellectueel ondervoed geweest.
De juiste ondersteuning bij hoogbegaafdheid en een leerbelemmering
Het is belangrijk dat er binnen het schoolsysteem duidelijkheid is over hoogbegaafdheid en dat dit net zo goed samen kan gaan met een leerbelemmering. Wanneer hier geen rekening mee wordt gehouden, dan word je als HB’er met een leerbelemmering namelijk onder je niveau bediend. Je kunt eigenlijk veel meer, maar het komt er niet uit omdat je de benodigde ondersteuning mist. Dat kan behoorlijk wat frustratie en demotivatie meebrengen en het is slecht voor je zelfbeeld.
Uiteraard heeft dit ook gevolgen op jouw leven als volwassene. Ik spreek vaak genoeg volwassenen met een leerbelemmering die er pas veel later achter komen dat ze hoogbegaafd zijn. Ondertussen hebben ze jaren gedacht dat hoogbegaafdheid uitgesloten was, want niet slim genoeg, etc. Maar ondertussen liepen ze wel tegen bepaalde valkuilen aan die hoogbegaafdheid mee kan brengen.
In onderwijsomgevingen valt nog veel te leren en te verbeteren als het gaat om hoogbegaafdheid. Daarom is het ook belangrijk om zelf oplettend te blijven. Voor jezelf en/of voor jouw kinderen. Lees hier meer over hoogbegaafdheid bij kinderen.
Wat kun je doen?
Onderzoek, lees, ontdek meer over hoogbegaafdheid. Hoe meer jij begrijpt over hoogbegaafdheid, des te beter je ook kunt zien of en welke rol het in jouw leven speelt en in de levens van de mensen om je heen.
Schuif hoogbegaafdheid niet te snel van tafel als er een paar dingen zijn waar jij je niet in herkent. Als HB’er zul jij je niet alle kenmerken herkennen. Binnen de groep HB’ers is namelijk veel diversiteit. Bovendien speelt de manier waarop je het onderwijs hebt doorlopen een grote rol in het jezelf “slim genoeg” vinden. Maar als je geen passend onderwijs hebt gehad, is jouw beeld onterecht negatief gekleurd ten opzichte van hoogbegaafdheid. Ook hierbij, als er kenmerken zijn waar jij je in herkent, ga er dan meer over lezen en onderzoeken.
Ik ben benieuwd, herken je dit? En hoe ga jij er mee om? Laat je het me onder de blog weten?
