Er zijn een aantal activiteiten waarmee ik de tijd volledig uit het oog verlies. En ook een aantal onderwerpen die voor mij zo belangrijk of interessant zijn, dat ik er volledig in kan duiken en alles om mij heen vervolgens vergeet. Schrijven is hier een voorbeeld van. Als ik in het schrijfproces ben, kunnen er zo maar dagen voorbijgaan zonder dat ik het door heb. Hetzelfde geldt voor iets nieuws ontwikkelen of uitzoeken hoe iets werkt. Dan maak ik ook bijzonder korte nachten omdat ik bij het naar bed gaan al niet meer kan wachten totdat het ochtend is. Het lijkt dan alsof ik in een turbomodus sta.  

Aan de andere kant van deze turbomodus, staat ook de “filestand”. Als ik daarin zit, lukt het gewoon niet om zelfs de meest simpele dingen te doen. Of misschien beter gezegd, juist de simpele dingen lukken dan niet. Het is alsof de benzine op is. Maar als ik op die momenten de tijd neem om even bij te komen, bij te rusten, dan kan ik er daarna weer helemaal tegenaan.  

Voor mij is dit een heel natuurlijk ritme waar ik gelukkig nu mijn dagelijks leven en als ondernemer ook mijn werkende leven op heb kunnen inrichten. Dat heeft mijn leven in alle opzichten fijner en makkelijker gemaakt. Maar daarvoor heb ik een lange tijd gevoeld en gemerkt dat mijn natuurlijk ritme niet handig was en vaak ook niet mogelijk was binnen bedrijven. 

De natuurlijke balans in de uitschieters 

Hoogbegaafden die deze uitersten en golfbewegingen herkennen, hebben het vaak moeilijk in omgevingen die een bepaalde consistentie vragen in aanwezigheid en intensiteit. Dit gaat namelijk tegen jouw natuurlijke balans in en ook tegen het handelen op jouw natuurlijke nieuwsgierigheid en leergierigheid.  

Wanneer jij iets interessant vindt, kun je jezelf bijvoorbeeld ergens helemaal in vastgrijpen en je daarin verliezen. Dit is het ene uiterste en kan door de buitenwereld dan als obsessief worden bestempeld en “ongezond” genoemd worden. In deze gevallen word je afgeremd in jouw enthousiasme. Je wordt vervolgens bewust of onbewust gevraagd om een tempo aan te nemen wat niet past bij jouw natuurlijke tempo. Naast dat dit vaak gevoelsmatig niet voor je klopt, is het bovendien de perfecte manier om jouw motivatie en interesse geheel te verliezen. Want juist wanneer jij die beweging en energie voelt, is het goed om daarin mee te gaan. Wanneer je in die flow komt, is het fijn als je kunt doorpakken.  

Er zijn uiteraard grenzen. Zo blijft het belangrijk dat je voor jezelf zorgt in dit proces. Dat je jouw eigen grenzen herkent en erkent. Maar het is niet erg om af en toe “obsessief” ergens mee bezig te gaan. Deze hyperfocus is een uiting van passie en gedrevenheid. Je gaat merken dat er na deze intense periode weer een periode komt dat je moe bent, even gas terug moet nemen. Dat is het andere uiterste. Dan heb je bovengemiddeld meer tijd nodig voor bezinning, nadenken, lanterfanten, reflectie en om uit te rusten en op te laden. Wanneer je daarvoor de tijd neemt en je ondertussen opzoek blijft naar inspiratie, ga je merken dat vrijwel als vanzelf het vuur opnieuw aangewakkerd wordt. Je komt dan terug in beweging. De motor gaat weer op volle toeren draaien en je voelt jouw energie weer stromen.   

Wel meer werken, maar dan niet minder  

Wanneer je helemaal zelf de controle hebt over jouw dagindeling, is het verschil tussen de turbomodus en de filestand makkelijker in je leven in te richten dan wanneer je voor een bedrijf werkt waar je een standaard aantal uren werkt op vaste tijden en op vaste dagen. Om dat te kunnen doen, is het namelijk nodig dat jij jouw inzet goed kunt managen en balanceren, niet te veel, niet te weinig. Dat komt een beetje neer op 80%-120%.  

Alleen wanneer jij meer van de turbo en de filestand bent, dan start je vol enthousiasme in de 200%-modus en ga je dat onbedoeld ook als norm neerzetten. Je werkt hier en daar wat over, doet thuis nog wat extra dingetjes. En zodra je dan richting de filestand gaat, ga je in plaats van een tandje lager, energie lenen uit jouw reservebatterij. Dan gebeurt er vaak ook iets raars. Hoewel je een tijd meer gewerkt hebt dan nodig, lijkt het in je hoofd onmogelijk om nu dan iets minder te gaan werken. Zelfs als je een tandje terugschroeft en het “normale” en afgesproken aantal uren gaat werken, voelt het alsof jij jezelf daarvoor moet verantwoorden. Je ervaart wellicht zelfs schuldgevoelens als je ergens nee tegen moet zeggen, of voor de momenten dat je even niet tot werken komt.  

Hoe groter de uitersten in deze twee standen en hoe groter ook jouw doorzettingsvermogen en verantwoordelijkheidsgevoel, des te groter jouw valkuil hierin. Vaak wordt het advies gegeven om aan beide kanten meer naar het gemiddelde te komen, maar dat is niet altijd de oplossing. Dat zou dan namelijk betekenen dat je continu aan het vechten bent tegen jouw natuurlijke enthousiasme en energie in de turbomodus, wat ook veel energie kost. En vervolgens vecht je tegen de vermoeidheid die je ervaart en het verlangen naar bezinning als je richting de filestand gaat.  

Beter is het daarom om te kijken wat klopt voor jou. Dat je een levensritme vindt dat past bij jou en dat je jouw leven zo goed als je kunt hierop inricht. Daarmee voorkom je dat je veel energie verliest op het corrigeren van jouw natuurlijke energiecurve. Het lijkt nu misschien lastig om dit te integreren in jouw huidige baan, maar begin eens met onderzoeken wat voor jou passend zou zijn en maak het vervolgens bespreekbaar met jouw leidinggevende. Sta open voor het vinden van een oplossing. Dat is voor zowel jou als voor het bedrijf waar je werkt uiteindelijk gunstiger dan de situatie waarin jij uitvalt of weggaat. 

Wat kun je doen? 

Herken op de eerste plaats jouw turbomodus en filestand en hoe groot de contrasten hiertussen zijn voor jou. Bedenk hoe jij jouw leven in de ideale situatie zou willen inrichten als je kijkt naar jouw natuurlijke levensritme en de balans tussen deze twee uitersten. Onderzoek vervolgens wat je kunt doen om dit meer te integreren in jouw leven. Weet dat als jij je inhoudt op de momenten dat je de gedrevenheid en passie voelt, dat meer energie kost dan het gewoon te gaan onderzoeken. Zorg er daarnaast voor dat er ruimte is voor de momenten dat je even niets hoeft en dat je tijd neemt voor lanterfanten. Doe je dat niet, dan ga je op de reservebatterij leven en die raakt vanzelf leeg. Dan loop je een vergroot risico op de burn-out.  

Onderzoek daarnaast hoe dit werkt voor jou binnen het bedrijf waar je werkt. Als je merkt dat er een disbalans is tussen overwerken en minder werken, maak dit dan bespreekbaar met jouw leidinggevende en maak afspraken over werktijden. Denk bijvoorbeeld aan het bijhouden van hoeveel je overwerkt in de turbostand zodat je in de filestand wat minder uurtjes kunt gaan werken.  Wees nieuwsgierig naar wat de mogelijkheden zijn binnen de situatie waarin jij je bevindt. Dan ga je ontdekken dat er vaak meer dingen kunnen dan je van tevoren had verwacht. Durf in deze echt voor jezelf te gaan staan en voor wat jij nodig hebt. 

In de komende blogs zullen we het kenmerk van intens-zijn verder uitlichten. Voor nu een vraag aan jou, hoe ga jij om met de balans tussen turbomodus en filestand? Laat je het weten onder deze blog? 

Heb jij het e-book over hoogbegaafdheid al gelezen?
Dat kun je gewoon gratis aanvragen:

Yes, ik wil graag dat e-book! Je ontvangt dan ook de wekelijkse HB updates gemakkelijk in je mail