Als nieuwsgierige hoogbegaafde heb ik in mijn leven vaak genoeg gevraagd “waarom moet dit?” Antwoorden als “gewoon omdat het moet” en “omdat ik het zeg”, waren niet de antwoorden waar ik goed op ging. Ik kon er gewoon niets mee. “Hoezo omdat het moet?” “Hoezo omdat jij het zegt?” “Dat is toch geen antwoord!”
Ik kwam er al vroeg achter dat daarover in discussie gaan mij niet veel verder bracht. Het was vooral zonde van mijn tijd en energie. Soms fluisterde ik zachtjes nog wel een “ik moet helemaal niets” om vervolgens met frisse tegenzin te doen wat er gevraagd werd.
Hoewel ik tijden heb gekend waarin ik mij veel heb aangepast, had ik ook steeds nog een bepaalde dwarsheid waardoor ik vaak genoeg met m’n kont tegen de krib ging. Soms ook over super kleine dingen die nergens op sloegen. Zo heb ik ooit eens dagenlang ruzie gehad met mijn toenmalige vriend over een pyjamabroek. Omdat hij vond dat het tijd werd voor mij om een nieuwe pyjamabroek aan te schaffen. Mijn huidige pyamabroek werd uiteraard een instant onafhankelijkheidssymbool en ik weigerde zelfs alleen al na te denken over het wegdoen van deze pyjama en om het te vervangen met 1 die hij wel mooi vond. Want dacht ik “ik bepaal zelf wel wat ik aan doe ja”. Maar na een paar dagen realiseerde ik me dat deze ruzie echt niet nodig was en dat mijn pyjamabroek inderdaad wel toe was aan vervanging. Ik koos ervoor om samen met hem een nieuwe pyamabroek te gaan aanschaffen. Omdat het moest van hem? Nee, het was omdat ik het wilde.
Zelfs als het moet, heb je een keuze
Een gevoel van vrijheid, regie hebben over wat je wel en niet doet is belangrijk voor ieder mens. Al verschilt de mate waarin je zelf regie wilt hebben. Het woord moeten impliceert dat je er geen vrijheid in hebt. Dat jij niet mag beslissen wat er gaat gebeuren. Dat roept een emotie op. Hoe meer waarde jij hecht aan zelfsturing, autonomie en vrijheid, des te groter die emotionele reactie.
Iemand die het woord moeten gebruikt (of een verplichting impliceert), neemt voor je gevoel een stuk vrijheid van jou af. Omdat jij er geen zeggenschap in lijkt te hebben, geen keuze in te maken hebt. Dat kan ervoor zorgen dat iets je zo gaat tegenstaan, dat jij jezelf er niet toe kunt zetten. Zelfs als je weet dat het belangrijk voor je is. Zelfs als je het normaal gesproken graag had gedaan.
In dat geval is het belangrijk om het woord moeten minder te beladen. Want zelfs als het moet, heb je nog een keuze. Wanneer jou wordt verteld dat je iets moet doen, voor je werk, je baas, je partner, kun je weigeren uit principe (“ik moet helemaal niets”). Dat is een keuze. En wanneer je wel doet wat moet, heb je eigenlijk ook zelf gekozen. Door er op deze manier tegenaan te kijken, verliest het woord moeten z’n kracht en zit jij minder snel op de kast.
Soms is zelfsturing belangrijk. Soms is het belangrijk om jouw emotie los te koppelen van de actie die nodig is. Vraag jezelf af, wat wil deze emotie mij vertellen? Is het om mij te beschermen, of raakt het een gevoelige snaar? En welke actie past hierbij met in achthouding van wat belangrijk is voor mij en de eventuele relatie met de ander?
Wat kun je doen?
Realiseer je dat je een keuze hebt. Als iets moet, kun je kiezen om het te doen of je kunt het weigeren. Beide keuzes hebben hun eigen prijs. Maak jouw keuzes daarom op basis van wat het met zich meebrengt, wat voor jou belangrijk is en niet vanuit weerstand omdat iemand zegt dat het moet. Soms helpt het om even afstand te nemen voor je reageert.
Wees nieuwsgierig naar waarom het moet. In mijn ervaring krijg je als volwassene op de vraag waarom het moet over het algemeen een inhoudelijk duidelijker antwoord dan “omdat ik het zeg”. Meestal dan.
Ik ben benieuwd, herken je dit? Wat was recentelijk een “weerstand moment” voor jou? Laat je het me onder de blog weten?
