Als hoogbegaafde loop je op jonge leeftijd al voor in je ontwikkeling. Dat uit zich bijvoorbeeld in het op jonge leeftijd al kunnen lezen, tellen of praten of het gebruik van volzinnen. Wanneer je begint op school, merk je al snel dat jouw leeftijdsgenoten nog helemaal niet zo ver zijn.
Dat betekent al snel dat je in jouw jonge jaren vooral op de rest zit te wachten. Tegelijkertijd start je als leergierige en nieuwsgierige hoogbegaafde vol enthousiasme in de hoop om meer te kunnen leren. Maar daar word je dus al snel in teleurgesteld. Met verbazing kijk je toe hoe de rest van je klasgenoten nog moeten leren wat jij al lang kunt. Een passende omschrijving die een tijd geleden met mij gedeeld werd, was: ‘school voelde voor mij als een film die op halve snelheid werd afgespeeld met heel veel reclame tussenin’.
Daarnaast maak jij jezelf wat je nog niet weet snel eigen, waardoor je het een beetje raar vindt dat de rest daar zo veel herhaling voor nodig heeft. In de klas ben je daarom lekker aan het dagdromen, aan het geinen met andere kinderen of laat je op andere wijze duidelijk merken dat jij je vooral zit te vervelen.
Leren om te kunnen leren
Zo gaan er wat jaartjes voorbij, maar ergens in jouw schoolcarrière verandert er iets. Plotseling gaan dingen je een stuk minder gemakkelijk af en je moet harder werken om mee te komen. Veel HB’ers hebben zichzelf onbewust “trucjes” aangeleerd wat verbloemt dat ze niet echt hebben leren leren. Op latere leeftijd loop je hier tegenaan wanneer het niveau zwaarder wordt en de hoeveelheid stof die je moet kennen toeneemt.
Het effect is nog groter als je veel moet doen en kennen wat niet jouw interesse heeft. Zeker als je dan ook nog een docent hebt waar je niets mee kunt. Naar school gaan, wordt dan vooral een strijd waarbij je hele dagen stil moet zitten en moet luisteren naar mensen die jou niet inspireren en je iets vertellen wat je totaal niet interessant of nuttig vindt.
Als leergierige hoogbegaafde ga je dan vanzelf denken dat leren niet leuk is. Aan de andere kant is het voor jou als leergierige hoogbegaafde cruciaal om intellectueel gevoed te worden. De realiteit is dat de meeste HB’ers in het schoolsysteem leven in intellectuele armoede. Dat zet zich vaak voort in het werkende leven.
Zelfbeeld en zelfwaarde
Onterecht neem je allerlei overtuigingen over jezelf aan. Wanneer de resultaten minder worden, ga jij jezelf vragen stellen als ‘waarom lukt mij dit niet?’ en denk je ‘waarschijnlijk ben ik dan helemaal niet zo slim’. Zelfs als je door hard werken goede resultaten behaalt, blijf je negatieve gedachtes houden over jezelf en wat jij kunt. Je denkt bijvoorbeeld ‘dat is gewoon mazzel’ en ‘het is een kwestie van tijd voor ik door de mand val, voordat anderen ook zien dat ik helemaal niet zo slim ben’.
Aan de andere kant zijn er genoeg hoogbegaafden die gewoon stoppen met school/studie. Dan vraagt de onderwijsomgeving zoveel van je, of het ligt zover af van wat je interessant vindt en bij je past, dat jij jezelf er letterlijk niet meer toe aan kunt zetten.
Al deze dingen hebben logischerwijs een grote impact op jouw zelfbeeld en zelfwaarde en daarmee blijvend gevolgen voor je leven. Je gaat aan jezelf en jouw capaciteiten twijfelen en je schat jezelf veel te laag in. De baantjes die je aanneemt zijn onder je niveau, waardoor je al snel weer terecht komt in een staat van verveling terwijl je nog steeds bang bent om “door de mand” te vallen.
Je durft niet te vertrouwen op je eigen intuïtie en doet maar vooral wat er van je verwacht wordt. Je past je aan en verliest steeds meer jouw eigenheid. En dat mooie potentieel dat jij hebt, dat is er wel, maar er gebeurt verder niets mee. Dat brengt ook nog eens negatieve emoties mee, zoals somberheid, (faal)angst en (over)vermoeidheid.
Zonde. Want jij kunt veel meer. Ergens weet je dat ook best. Je weet dat je eigenlijk meer zou kunnen, je weet dat je meer zou willen. Je weet dat er meer moet zijn dan dit. En je hebt gelijk.
Durf daarom dingen te proberen die net iets buiten je comfort zone liggen. Zet kleine stapjes en ga vaker de uitdaging aan. Daarmee bouw je weer aan je zelfvertrouwen. Je zult merken dat je tot veel meer in staat bent, en vooral ook, hoe leuk het is weer lekker uitgedaagd te worden. Realiseer je dat als jij in omgevingen hebt gefunctioneerd die niet goed aansloten, dat je daardoor veel gaat twijfelen aan jezelf, maar dat het niets zegt over jouw intelligentie. Als je merkt dat je onder jouw kunnen zit, dan is het tijd om daar iets aan te gaan doen.
Leuk als je me onder deze blog laten weten wat jij nu anders gaat doen.
Heb jij mijn E-book over hoogbegaafdheid al gelezen?
Die kun je hier gratis aanvragen!
Comments 16
Wauw, wat een herkenning! Ik zit hier jankend op de bank. Ook ik ben fluitend door mijn schooltijd gegaan. Had gelukkig wel redelijk wat stimulatie in de vorm van extra lesstof en kon goed sociaal meekomen, waardoor ik me niet zo herken in het buitenbeentje voelen. In 5 VWO werd de hoeveelheid stof veel groter en moest ik opeens echt buffelen om het te halen. En ik haatte bepaalde vakken (en docenten), maar moest er doorheen omdat ik geneeskunde wilde studeren. Dat ging aardig, maar ik heb me voortdurend afgevraagd of dit wel de juiste keuze was. Zodra ik wist dat ik een 6 kon scoren bij een examen, was meteen alle motivatie om verder te studeren weg. Mijn co-schappen cum laude gehaald, maar altijd het gevoel gehad dat ik door de mand zou vallen. Dat ik helemaal geen goede arts zou zijn, maar dat ze daar nog wel achter zouden komen. Bij mijn eerste baan kreeg ik te horen dat ik een natuurtalentje was, maar ik geloofde ze niet, want ik vond dat ik veel te weinig wist. Binnen 2 jaar in een burn out terecht gekomen en daarmee gelijk in een quarterlife crises. Wie ben ik, wat wil ik, relaties liepen ook niet goed, ik had me mijn leven heel anders voorgesteld. Daarna lijkt het wel alsof ik onder de radar ben gedoken. Ik ben ver onder mijn niveau gaan werken en heb door mijn WAO-uitkering de afgelopen 15 jaar kunnen freewheelen. Allerlei cursussen en projecten gestart en meestal niet afgemaakt, omdat mijn interesse alweer vervlogen was. Me heel dom en oppervlakkig gevoeld. Een jaar of 3 geleden ben ik er achter gekomen dat ik HSP ben. Dat verhelderde zo enorm veel! Eindelijk vielen heel veel puzzelstukjes uit mijn leven op zijn plaats! Daarna ben ik zoveel sterker en gelukkiger geworden!!! Een half jaar geleden heb ik de grote beslissing genomen om na 10 jaar buitenland weer in NL te komen wonen, inmiddels met een 5 jarige dochter in wie ik veel herken. Ik werk weer in de baan ver onder mijn niveau omdat ik bang ben om een richting in te slaan en dan weer teleurgesteld te worden. Een oud-klasgenootje vertelde me over deze website en het voelt alsof dit een volgend belangrijk puzzelstukje is in mijn leven (al zie ik mezelf nog niet als HB). Ik heb me aangemeld voor de 7 week insight en hoop dat dat me nu eindelijk uit deze cirkel trekt. Ik ben inmiddels 46, dus er is ook de angst dat wat ik nu kies de juiste weg moet zijn, omdat ik anders helemáál niet meer in de arbeidsmarkt pas. Maar goed, de eerste stap is gezet. Ik ga ervoor!
Je bent in ieder geval niet de enige Marjolein ;). We gaan helder maken wat voor jou de weg is, want er is nog heel veel mogelijk voor jou! Super leuk om met je te gaan starten
Wat een herkenbaar zinnetje.
Eind december stop ik bij mijn huidige werkgever. Ik geef nu advies maar ga studeren en wil het middelbare schoolonderwijs in.
Heb mezelf lang dok gevoeld omdat ik geen match vond met mijn huidige (slimme) werkgever. Een werkgever waar ik op een assessment bij indiensttreding een 9 van de 10 scoorde op een intelligentietest, dus slechts 1 op de 10 van mijn peers is slimmer. Een score die ik nooit heb gedeeld met anderen. Alleen maar genant als je slim bent en het komt er niet uit. Dus de test klopte waarschijnlijk niet…
Enfin. Ik lees hier zo veel herkenbare zaken dat ik zo langzamerhand begin te denken dat ik misschien toch wel slim ben. En wat dat dan betekent voor de rest van mijn (arbeidzame leven? Eerst maar eens een jaar studeren ten behoeve van de switch naar leraarschap. Ik heb heel veel zin in nieuwe dingen leren.
En ondertussen zoontje in de gaten houden. In mei gaat hij naar school. Spreekt nu volzinnen, gek op letters, maakt een begin met topografie via zijn puzzels/boekjes en kent al veel dino’s. Evenwicht zoeken tussen hem uitdagen (hij vraagt veel, is leergierig), kind laten zijn en een suffe schooltijd besparen.
Veel uitdagingen tegelijk. Fijn zo’n oord van herkenning.
Jaaaa…. hier ook nog een keer bingo! Nooit wat hoeven doen op school, als het héél leuk was en ik graag wat wilde doen daar ook gauw weer mee gestopt om niet “op te scheppen, uit te blinken of arrogant te zijn”, zucht. Het niet geleerd hebben om te léren zoals je schrijft geeft me wel rust in mijn onzekerheid, inderdaad ben ik zo gewend geweest om alles of al te weten óf het in één keer op te slaan dat wanneer ik iets tegenkom waar ik meer moeite voor moet doen en het dus niet in een keer lukt me ik meteen een domme sukkel voel. Tja. Herhalen, eerst een beetje snappen en daarop voort bouwen is iets wat ik me aan kan/moet leren om mee op mijn gemak te zijn…
Heel treffend vind ik ook de beschrijving hierboven, dat ik met ver onder mijn maat een baan hebben en me én verveel, én bang ben dat ieeeeedereen meer weet dan ik, alles beter kan en dat ik dom ben bij de eerste vraag die ik moet stellen. Hahaha… van een afstandje is het grappig, maar in zo’n hamsterwiel met extra wrijving ben ik me een gat in de dag aan het hollen zonder vooruit te komen.
Oioioi.
Zo herkenbaar deze blog. Werkelijk geworsteld om het VWO te halen. Ik ging naar school voor het onderwijsondersteunend personeel en ook om gezellig tussendoor met docenten te praten. Leren kan ik nog steeds niet.
Ik heb heel lang de kost verdiend met werk dat onder mijn niveau was. Gelukkig ook een aantal jaar wel voldoende uitgedaagd. Nu thuis met een bore out. Ik denk dat ik daar al 6 jaar mee loop. Ondertussen wel van baan veranderd, maar dat bleek niet de uitdaging te bieden die ik zocht.
Op dit moment lijkt alles me te veel en is mijn zelfbeeld erg laag. Het komt echt wel weer goed, daar twijfel ik niet aan.
Alle reacties heeken ik zo goed. Ik zit nu 3 jaar thuis na een burn out en whiplash na een botsing. Ik ben nu veel creatiever en voel me happy buiten de arbeidswereld. Nu moet ik op zoek naar passend werk, maar twijfel aan alles. En school klopt zeker. Alleen vakken waarbij de leraar mij kon boeien, haalde ik met gemak. Havo en meao haalde ik met gemak. Nu zit mijn dochter hetzelfde in elkaar. Zij heeft nu hulp van mij en een persoonlijk begeleidster die haar uit haar schulp haalt.
Wat goed dat je al beter gaat Dana. Hoop dat je in een stijgende lijn blijft :).
Ook aan deze kant weer heel herkenbaar. Twee jaar geleden door een klapper van een burn-out erachter gekomen wat het fundament hiervan was.
Ik ben daarna voor het eerst een mbo opleiding gaan doen en daar binnen een jaar voor geslaagd. Een hele verademing was dit.
In de tussentijd erachter gekomen dat ook mijn dochter hoogbegaafd is. Zij liep compleet vast in groep 5. Nu heb ik het heft in eigen handen gestoken en ben ik haar persoonlijk begeleider op school. Het gaat nog maar met kleine stapjes vooruit, maar ik merk dat zij door mijn kennis leert leren. Dit zal haar helpen om haar schoolcarriere positiever te doorlopen dan haar moeder.
Ik ga volgend jaar zelf ook weer een opleiding volgen en opvolgend een eigen bedrijf starten in begeleidingen.
Ik weet wat ik in mijn mars heb en zie de toekomst als een kleurrijk avontuur.
Dank voor je reactie Kim! Wat goed dat jij jouw dochter al kunt verder helpen en dat je de toekomst positief tegemoet gaat. Wens je veel plezier en succes!
Heel herkenbaar dit – de havo gehaald zonder te studeren voor de eindexamens en mijn eerste hbo opleiding dat viel me toch heel erg tegen en toen ben ik inderdaad gestopt met de studie. Vervolgens een opleiding gekozen met elementen waarmee ik al bekend was en die studie wel behaald, maar toen was de interesse wel weer voorbij want het was geen hobby meer.
Herkenbaar Maria. Ben je inmiddels wel op een ander spoor?
Inderdaad….heel herkenbaar. Ook gestopt met school, lukt me niet te aarden. Daardoor helaas geen diploma’s en dat maakt weer dat ik onder mijn niveau werk en net tegen de armoede grens leef. Dat maakt weer dat verder ontwikkelen financieel bijna onhaalbaar is. Ik weet niet hoe ik deze cirkel kan doorbreken….
Beste Wendy,
In het verleden gaf ik ook snel op. Er is zelfs een moment geweest dat ik al stopte met de opleiding voor ik eraan begonnen was. Puur door het feit dat ik dacht het toch weer niet haalbaar was. Ook ik heb 18 jaar ondermaats de kost verdiend.
Mijn laatste opleiding zou ik halverwege weer op hebben gegeven. Door het initiatief te nemen om met mijn mentor rond de tafel te gaan zitten en naar een passende oplossing te zoeken waarbij ik toch aan de eisen kon voldoen, ben ik geslaagd. Soms moet je in ons geval wat vaker te stoute schoenen aantrekken en kijken wat de mogelijkheden zijn om out of the box te mogen denken. Geef het nog niet op, er zijn gelukkig mensen, bazen en opleidingen die het wel begrijpen. Ookal zijn het er misschien niet zoveel.
Hi Wendy, het begint met het helder maken van wat je wel wilt en daarna met wat je daarvoor nodig hebt. Want als je die twee helder hebt, dan geeft het je een grotere drive om iets te doen wat je anders eerder zou laten vallen. Dan heb je een stipje op de horizon om naar op weg te gaan. Maak ook bewuste keuzes over waar je jouw aandacht, tijd en geld aan besteedt en of het bijdraagt. Hoop dat je voor jezelf een passende weg vindt.
Een “feest” van herkenning. Ik begreep mezelf gewoon niet… Waarom kon ik nu niet gewoon het curriculum doorlopen? Ik moest wel heel dom zijn. Tot op heden heeft die gedachte mijn leven op alle vlakken beïnvloed. De vraag is nu: wat te doen met deze kennis?
Dank je wel voor je berichtje Sophia. De vraag is vooral wat jij wilt doen met deze kennis ;).