Hoogbegaafdheid brengt een aantal kenmerkende eigenschappen mee waaraan je hoogbegaafdheid kunt herkennen. In dit artikel lees je trouwens meer over de drie hoofdkenmerken die we bij Gifted People onderscheiden: Hoe weet ik of ik hoogbegaafd ben? 

Omdat een belangrijk onderdeel van hoogbegaafdheid de bovengemiddelde intelligentie is, wordt bij het officieel vaststellen van hoogbegaafdheid gebruik gemaakt van een IQ-test. Maar hoogbegaafdheid is breder dan alleen intelligentie. Bovendien is een IQ-test een momentopname waardoor factoren als spanning, faalangst en een slechte nachtrust een negatieve invloed kunnen uitoefenen op de uitslag. Een IQ-score kan daarom hoogbegaafdheid niet per se ontkrachten, maar het kan hoogbegaafdheid wel bevestigen.

Een IQ-test heeft best wat voeten in de aarde. Los van de vraag of zo’n test voor jou echt nodig is, is het wel belangrijk voor jou om te weten of en hoe hoogbegaafdheid een rol speelt in jouw leven. Daarom hebben we een gratis korte online hoogbegaafdheidstest opgesteld. Deze test is bedoeld om te zien of er sprake kan zijn van hoogbegaafdheid en of het relevant is voor jou om je er verder in te verdiepen. Dit is dus geen test die hoogbegaafdheid officieel vaststelt. Daarvoor is uitvoeriger testen nodig.

Bij Gifted People geloven we overigens dat het uiteindelijk niet gaat om het label. Het gaat er veel meer om dat je weet en begrijpt wat jij nodig hebt. Als je herkenning vindt in hoogbegaafdheid.

Het testen van jouw hoogbegaafdheid

Onderstaand vind je een aantal stellingen. Geef aan in welke mate jij daar herkenning in vindt en in hoeverre dit bij jou aansluit op een schaal van 1 tot 10, waarbij 1 totaal niet van toepassing is en 10 volledig van toepassing is.

1. Ik ben breed geïnteresseerd en vind veel verschillende dingen leuk en interessant. Al verlies ik in de meeste dingen ook weer snel mijn interesse. Bijvoorbeeld wanneer ik begrijp hoe het zit en/of het in de vingers heb.	1 - 10
2. Ik hecht veel waarde aan rechtvaardigheid. Als zaken oneerlijk zijn of oneerlijk verlopen, kan ik me daar enorm boos en druk om maken. Soms ontstaan daardoor ook conflicten met anderen. Zeker wanneer zij de onrechtvaardigheid niet erkennen.	1 - 10
3. Ik heb het gevoel de aansluiting met de meeste mensen om mij heen net niet te kunnenmaken. Ik zie en doe dingen echt anders en ik voel me daardoor de vreemde eend in de bijt.	1 - 10
4. Ik merk dat ik (denk)stappen voorloop op de mensen om mij heen. Er wordt mij dan gevraagd wat ik bedoel en of ik wat langzamer kan gaan. In mijn beleving ga ik helemaal niet te snel.	1 - 10
5. Ik word door anderen een beetje ‘te’ genoemd. Zoals te druk, te intens, te gevoelig, te perfectionistisch, te emotioneel, te kritisch, te moeilijk of te dromerig.	1 - 10
6. Ik raak overprikkeld in drukke omgevingen en heb het gevoel dat mijn zintuigenintensiever werken. Daardoor heb ik moeite met hard geluid en/of labels in mijn shirt en/ of scherp licht.	1 - 10
7. Ik heb moeite met routinematige werkzaamheden en kan mezelf moeilijk aanzetten tot simpele activiteiten en taken, zeker als ik er het nut niet van inzie.	1 - 10
8. Ik ben perfectionistisch ingesteld en stel hoge eisen aan mezelf en aan wat ik doe. Soms zo hoog dat het moeilijk is eraan te voldoen.	1 - 10
9. In mijn ontwikkeling liep ik voor op leeftijdsgenoten in de vorm van het al eerder lezen,schrijven, lopen en/of praten. In de beginnende schooljaren heb ik mij daarom regelmatig verveeld in de klas en mij verbaast over de traagheid waarmee leeftijdsgenoten dingen deden en leerden.	1 - 10
10. Ik zie risico’s en problemen eerder aankomen dan collega’s en leidinggevenden en ik zie sneller wat de mogelijke oplossingen zijn. Ik kan snel schakelen en daarbij divergent en lateraal denken om tot (creatieve) ideeën en oplossingen te komen die voor anderen soms moeilijk te begrijpen zijn.	1 - 10

Heb je herkenning gevonden in de stellingen en totaal boven de 60 gescoord? Dan is de kans aanwezig dat hoogbegaafdheid een rol speelt in jouw leven. Het is belangrijk om je dan verder te gaan verdiepen in hoogbegaafdheid.

Mocht je het fijn vinden, hebben we ook een meer uitgebreide lijst gemaakt. Wil je deze ontvangen?

17 eigenschappen en kenmerken van hoogbegaafdheid

De hierboven genoemde stellingen geven al een beeld van hoogbegaafdheid. Tegelijkertijd zijn andere kenmerken van hoogbegaafdheid uiteenlopender, diverser en breder dan wat te ondervangen is in een aantal stellingen.

Hoogbegaafdheid kan daarnaast ook per hoogbegaafde weer verschillend tot uiting komen. Zo kan bij de ene hoogbegaafde heel duidelijk het voorlopen in de ontwikkeling duidelijk te zien zijn, terwijl bij een andere hoogbegaafde de ontwikkelingsvoorsprong verbloemd werd door een leerbelemmering of een niet-passende omgeving die het ontwikkelen in de weg stond. Wanneer je in een omgeving bent met veel gelijkgestemden, zul je als hoogbegaafde ook minder snel het gevoel ervaren dat je anders bent, of intenser bent. Dat merk je pas als je in contact treedt met mensen die dat niet zijn.

Alle factoren die meespelen in het tot uiting komen van bepaalde kenmerken van hoogbegaafdheid maken het logischerwijs lastiger om te bepalen of er sprake is van hoogbegaafdheid. Toch zijn er wel bepaalde zaken die regelmatig voorkomen bij hoogbegaafden. Naast de hiervoor benoemde stellingen, kun je denken aan de volgende kenmerken en gedragingen:

• Je bent nieuwsgierig en leergierig, je wilt graag dingen begrijpen, het waarom weten;
• Je hebt een hoog verantwoordelijkheidsgevoel en je bent loyaal naar anderen toe waardoor je soms jezelf vergeet of bewust op de tweede/derde/tiende plek zet;
• Je bent detail georiënteerd, je kunt goed inzoomen op een klein puzzelstukje en tegelijkertijd ook uitzoomen naar de gehele puzzel om te zien hoe de stukjes in elkaar passen;
• Je hebt een bovengemiddeld intelligentie (wat in verschillende vormen tot uiting kan komen);
• Je denkt in beelden (beeldenken) en vanuit het geheel naar de onderdelen en hoe deze onderdeel zijn van het geheel (top-down denken);
• Je hebt moeite met herhaling en simpele werkzaamheden en activiteiten;
• Je hebt een verlangen naar intellectuele prikkels. Wanneer deze ontbreekt, verlies je snel je interesse en raak je verveeld;
• Je kunt lang en stilletjes nadenken over dingen, veel in je hoofd zitten en plezier halen uit het uitdenken van scenario’s en vraagstukken;
• Je bent creatief, wat in verschillende vormen tot uiting kan komen; van creatieve oplossingen tot creatieve creaties en creatieve hobby's/werkzaamheden (zingen, dansen, schilderen, sporten, etc.). Wij schreven eerder al eens over wat creatief hoogbegaafdheid is;
• Je kunt jezelf volledig in iets verliezen als het jouw interesse heeft en de buitenwereld en tijd vergeten (hyperfocus);
• Je vindt de makkelijke dingen vaak moeilijk terwijl je moeilijke dingen juist weer makkelijk vindt;
• Je bent autonoom en zelfsturend en hebt daardoor moeite met (strenge) autoriteit wat conflicten in de hand werkt;
• Je hebt een voorkeur voor diepgaande gesprekken en moeite met koetjes en kalfjes;
• Je ziet de subtiliteiten en discrepanties in het dagelijks leven die anderen ontgaan. Alsof je met een vergrootglas rondloopt zie je alles en vind je het raar dat anderen dat niet zien;
• Je bent gevoelig voor sfeer, de emoties van anderen en prikkels van zowel buiten (geluid, licht, geuren, proeven, aanraking) als van binnenuit (honger, slaaptekort, etc.);
• Je ziet dingen vaak anders dan de mensen om je heen, waar zij rechts gaan, zie jij dat links eigenlijk beter zou zijn. Je ziet problemen en kansen die voor jouw dierbaren, collega’s en leidinggevenden niet te bevatten en/of te begrijpen zijn;
• Je bent idealistisch ingesteld en je kunt al snel zien hoe de ideale situatie kan zijn, hoe iets beter, mooier of sneller kan;

Wat zijn de risico’s en valkuilen van hoogbegaafdheid?

Vanwege de kenmerkende eigenschappen die bij hoogbegaafdheid horen, ben je ook gevoeliger voor bepaalde risico’s en valkuilen en de bijbehorende gevolgen. Je kunt hierbij denken aan:

• Een laag zelfbeeld en weinig zelfvertrouwen omdat je gaat twijfelen aan jezelf als jij steeds de enige bent die ziet dat het anders, beter, mooier en sneller kan of moet;

• Bovengemiddeld aanpassen omdat je niet anders wilt zijn, onderdeel wilt zijn van een sociale omgeving en tegelijkertijd wel anders bedraad bent. Als gevolg van het aanpassen leef je niet trouw aan wie je bent. Daardoor weet je op een bepaald moment ook niet meer zo goed wie jij nu echt bent, wat jouw echte verlangens zijn, wat jij echt wilt en nodig hebt;

• Faalangst omdat je voor jezelf een te hoge lat legt en perfectionistisch bent ingesteld. Daardoor wordt het moeilijker om te voldoen aan jouw eigen eisen waardoor de angst om te falen toeneemt en ook het risico op onderpresteren. Je blijft liever veilig onder het niveau van wat je aan kunt dan jezelf uit te dagen met het risico dat iets niet meteen lukt. Daardoor sta je jouw eigen groei en de ontwikkeling van jouw gaven en potentie in de weg;

• Conflicten met anderen vanwege het sterk ontwikkelde rechtvaardigheidsgevoel, de behoefte aan autonomie en/of vanwege het anders denken en doen waardoor miscommunicatie ontstaat met anderen;

• Overprikkeld raken omdat je bovengemiddeld gevoelig bent voor prikkels en meer hersteltijd nodig hebt, die je geneigd bent jezelf niet te geven omdat je van jezelf altijd maar productief en nuttig bezig moet zijn. Dat leidt vaak ook tot een burn-out.

• Eenzaamheid omdat je weinig gelijkgestemden om je heen hebt. Je voelt je de enige die denkt wat jij denkt, ziet wat jij ziet en voelt wat jij voelt. De mensen om je heen kunnen niet altijd mee in jouw denk- en zienswijze en begrijpen je vaak niet, wat jouw gevoelens van eenzaamheid versterkt;

• Depressieve klachten omdat je van je eigen weg afraakt wanneer je niet doet wat klopt bij jouw blauwdruk (de optelling van wie je bent, wat je wilt en wat je nodig hebt). Dan ontstaan ook zingevingsvraagstukken als ‘Waar doe ik het voor?’ En ‘Is dit alles?’ wat resulteert in het minder zin hebben om iets te ondernemen en minder zin in het leven;

• Bore-out omdat je intellectueel onderprikkeld raakt in omgevingen die jou niet de benodigde uitdaging, inspiratie en groei kunnen bieden waardoor jij jezelf niet verder kunt ontwikkelen.

• Niet leren leren omdat je voorliep in jouw ontwikkeling en daarom in eerste instantie de leerstrategieën niet nodig hebt gehad en dus niet ontwikkeld hebt. Je hebt te weinig oefening gehad met de frustraties van het leerproces: het vallen en opstaan en oefenen om iets te kunnen beheersen. En je hebt niet geleerd hoe je kleine stappen zet om ergens te komen. Daardoor loop je vast zodra de hoeveelheid leerstof te groot wordt om te onthouden;

• Verslavingen, zoals alcohol- of game-verslavingen, welke worden ingezet als manier om te verdoven wanneer je niet kunt doen en zijn wat voor jou klopt en wie jij bent. En als manier om je te verstoppen voor een wereld die jij niet begrijpt of die jou niet begrijpt;

• On-afgemaakte projecten omdat je snel verveeld raakt met dingen zodra je het in de vingers hebt en het dan niet kunt opbrengen om het af te maken;

• Uitstellen omdat je wat je wilt te groot hebt gemaakt voor jezelf, onduidelijk hebt wat je precies wilt en nodig hebt of omdat je jezelf er niet toe aan kunt zetten omdat het je interesse niet (meer) heeft.

• Onrust in je hoofd en lijf omdat je veel nadenkt over de problemen in jouw leven of in de wereld en/of omdat je veel focus legt op beren op de weg en doemscenario’s;

• Teleurstelling, omdat jouw idealistische visie over hoe de wereld kan zijn geen werkelijkheid is of omdat vooruitgang langzamer gaat dan jij zou willen;

• Je afgewezen en op de rem gezet voelen omdat jou steeds bewust en onbewust wordt verteld dat je even wat rustiger moet doen, niet zo snel moet gaan, niet zo gevoelig moet zijn, niet zo moeilijk moet denken, etc.

Ben ik nu hoogbegaafd?

Herken je jezelf zowel in de kenmerken en in de valkuilen van hoogbegaafdheid en in de eerder benoemde stellingen? Dan wordt de kans nog waarschijnlijker dat je hoogbegaafd bent. Ons advies is dan om jezelf er meer in te gaan verdiepen om antwoord te krijgen op de vraag: "Ben ik hoogbegaafd?". Dat je gaat begrijpen wat hoogbegaafdheid voor jou betekent en welke kenmerken relevant zijn voor jou en jouw weg. Wil je meer over hoogbegaafdheid ontdekken? Vraag dan alvast gratis het ebook aan, of bekijk de masterclass over hoogbegaafdheid.

2-3% maakt een minderheid, geen onmogelijkheid

Wees je ervan bewust dat slechts 2-3% van de bevolking hoogbegaafd is en dat mensen die zich herkennen in hoogsensitiviteit ook herkenning vinden in een groot deel van de bovenstaande punten. Lees hier meer over de verschillen en overeenkomsten tussen hoogbegaafdheid, hoogsensitiviteit en hoogintelligent

De kans dat je hoogbegaafdheid bent, is dus relatief klein, maar sluit het daarom niet meteen al uit. Ook niet als je twijfelt aan het intelligentiecomponent van hoogbegaafdheid. Intelligentie kan namelijk op verschillende vormen tot uiting komen. Lees meer over de rol van intelligentie in hoogbegaafdheid.

Zoals eerder benoemd is het allerbelangrijkste dat je gaat kijken wat klopt voor jou. Of je dit nu onder de noemer hoogbegaafd of hoogsensitief of iets anders schaalt. Jezelf begrijpen is de basis van het kunnen leven en werken in het verlengde van wat klopt voor jou. Alleen dan kun je jouw unieke gaven en potentieel gaan benutten. Een leven leven met plezier en voldoening. Jouw weg en plek in deze wereld gaan vinden en jouw leven invullen zoals dat past voor jou. Wij helpen je daar in ieder geval graag verder mee.

Download via onderstaande link het gratis e-book over hoogbegaafdheid. Of neem eens een kijkje in onze hoogbegaafdheid kennisbank en lees alles over hoogbegaafdheid op werk, bij kinderen en in relaties.

Heb jij het e-book over hoogbegaafdheid al gelezen?
Dat kun je gewoon gratis aanvragen:

Yes, ik wil graag dat e-book! Je ontvangt ook de wekelijkse HB updates gemakkelijk in je mail.