Iemand zei ooit tegen mij ‘jij bent een burn-out waiting to happen’. Ik vond dat destijds een vreemde opmerking, want “ik kon heus wel voor mezelf zorgen hoor”. Dacht ik. Als iemand aan mij vroeg wat ik allemaal aan het doen was, dan kon ik een waslijst van dingen opnoemen die ik “er nog even bij deed”. “Gaaf” zeiden dan de meeste mensen. “Ja” zei ik dan “gaaf”.
Op mijn werk vond ik het belangrijk om alles goed te doen. Nee, ik bedoel eigenlijk te zeggen, perfect. Naast mijn werk deed ik nog onbetaalde projecten waar ook steeds meer aandacht en tijd naar toe ging. Ik voelde vooral bij die onbetaalde projecten veel voldoening. Maar het kostte me ook veel.
Na verloop van tijd begon ik te merken dat ik mezelf steeds moeilijker kon aanzetten tot dingen. Dat past helemaal niet bij mij, ik ben een aanpakker, een doener. Zeg me waar ik moet gaan, en ik ga. En ik was zo enthousiast over de dingen die ik deed. Maar toch lukte het steeds minder. Ik moest afspraken afzeggen omdat ik na het opstaan al weer naar bed wilde en de gedachte aan een treinreis van een uur deed me bijna huilen. Ik begon deadlines te missen en dat nam ik mezelf natuurlijk extreem kwalijk. Ik durfde de telefoon niet meer op te nemen. Bang dat het iemand was die boos was. Bang dat het iemand was die iets van mij wilde.
Ik wist eigenlijk niet zo goed wat mij overkwam of waarom het mij overkwam. Ik begon wel te voelen hoe moe ik eigenlijk was.
De burn-out
Als hoogbegaafde heb je de gave om “all-in” te gaan, 200% te geven en te eisen van jezelf, om door te zetten ook al kost het je meer energie dan het oplevert. Daardoor kun je ook bovengemiddelde resultaten behalen, uitblinken en het ogenschijnlijke onmogelijke voor elkaar krijgen. Veel hoogbegaafden kunnen lange tijd hun eigen grenzen overgaan en doorzetten op momenten dat ze eigenlijk wat rustiger aan moeten doen. Het doorzettingsvermogen wordt dan ineens een valkuil. Je kunt niet altijd op 200% gaan. Bij inspanning raak je namelijk mentaal en lichamelijk vermoeid.
Zie jouw lichaam en geest als een batterij. Deze batterij heeft een bepaalde levensduur en hoe meer je de batterij gebruikt, des te sneller het opraakt. Hoe leger jouw batterij, des te langer je de tijd nodig hebt om op te laden. Daarom is het nodig dat je jouw batterij tussendoor oplaadt, dat je rust neemt, dat je niet alles koste wat kost doorzet zonder aan jezelf te denken en dat je jouw grenzen herkent en bewaakt.
Wanneer je geen of te weinig rust inbouwt en maar blijft geven, ervaar je steeds meer vermoeidheid. Vervolgens word je oververmoeid en als je dan nog steeds blijft doorduwen, kom je in een burn-out terecht. Deze burn-out is vaak zowel mentaal als lichamelijk en kan ernstige vormen aannemen. Denk bijvoorbeeld aan uitval in de benen of armen en het niet meer uit bed kunnen komen. Een burn-out komt overigens niet ineens aanwaaien. Het is een proces wat zich gedurende een langere tijd van inspanning opbouwt.
Wat kun je doen?
Om een burn-out te voorkomen is het nodig dat jij jezelf regelmatig afvraagt wat het doel of resultaat is waar je naar op weg bent en of dat de inspanning waard is. Bouw voldoende rust in voor jezelf.
Wees daarnaast kritisch op waar jij je energie aan besteedt, doe wat bij jou past en wat jij wilt. Weet wat voor jou en jouw weg belangrijk is. Durf nee te zeggen en neem de regie over hoe jij je leven en werk inricht. En als laatste, stop met wat jou meer kost dan oplevert en doe meer van wat jou energie geeft.
Klinkt allemaal heel makkelijk, maar ik weet uit ervaring dat er allerlei stemmetjes gaan protesteren ‘nee, ik moet eerst nog…’ of ‘nee zeggen is egoïstisch’, maar niemand heeft er wat aan als jij te moe bent om je afspraken na te komen. Zorg goed voor jezelf, dat is voor alle mensen om je heen ook belangrijk.
Ik ben benieuwd, herken je dit? Laat je het me onder de blog weten?
Comments 12
Wow dit is een oude blog! Maar ik herken het zo… Ik weet vrij zeker dat ik hoogbegaafd en hoog sensitief ben en dat ik, door in onveilige en stressvolle leefsituaties te hebben geleefd sinds mijn vroege jeugd, nu op 28-jarige leeftijd héél dicht tegen een burn-out aan het hikken ben. De intense moeheid tors ik al 3 jaar af-en-aan met me mee, omdat het zonde zou zijn om nu (bijna klaar met mijn studie!) te stoppen met mijn studie. Vorig jaar was al een punt waarbij ik zó graag wilde stoppen met mijn studie en “gewoonweg wilde werken bij een regelmatige baan” zodat ik eindelijk kon opladen, maar toen werd ik gehoord door school en kreeg ik weer richting (en hoop) dat de “lijdensweg” bijna voorbij was. Nu merk ik dat ik nog meer moe ben en dat mijn korte concentratieboog nog korter is, dat ik nog sneller emotioneel en/of geïrriteerd wordt en dat ik steeds minder aankan. Ik wordt gelukkig aan alle kanten geholpen om dit laatste half jaar school nog vol te houden, maar daarna ga ik serieus voor minstens een jaar een simpele, leuke baan nemen die mij kan helpen met opladen. Ik weet/merk dat ik ritme, regelmaat en stabiele financiën nodig heb om eindelijk op te kunnen laden. Dan word ik hopelijk weer meer die energieke, positieve persoon die ik al deze tijd ben geweest, omdat ik daar nu amper nog de energie voor heb om dat te zijn/laten zien.
Toen ik een burn-out kreeg, kwam ik te zitten bij een psycholoog die mijn verhaal aanhoorde en vervolgens uiteenzette wat er volgens hem met me aan de hand was. Te hard werken, geen nee zeggen, perfectionistisch. Ik dacht alleen maar, “je hebt het helemaal mis.” Ja, ik ben perfectionistisch, maar ik had écht niet hard gewerkt de laatste tijd, integendeel. Ik deed juist veel te weinig, vond ik, en ik nam mezelf dat ontzettend kwalijk. Tegelijkertijd vond ik wat ik deed niet meer interessant en wilde ik iets anders, maar wist niet wat. Bijna 20 jaar en meerdere keer uitvallen later weet ik dat dit geen burn-out is, maar een bore-out en dat ‘ie altijd op de loer ligt. Ik heb jarenlang gehoopt dat ik iets tegen zou komen wat ik voor langere tijd (altijd?) zo interessant zou blijven vinden dat ik er knetterhard voor zou blíjven werken. Inmiddels heb ik me erbij neergelegd dat ik dat misschien niet ga vinden. Dat ik misschien gewoon steeds iets nieuws nodig heb. Dus ik herken dit niet en ik heb dat lange tijd niet begrepen.
Author
Hi Miriam, misschien dat mijn nieuwste blog (staat nu online) goed voor jou is om te lezen.
Hoi Adrienne
Het zo herkenbaar wat je schrijft. Elke dag wil ik mijn werk ook steeds beter doen en zelfs mensen zeggen hoe het beter kan. Ik erger me als ik even niks te doen heb. Mensen zeggen vaak ga even rust nemen ,maar dat kan ik niet.
Ja, zo gaat het dus constant. Ik kan zo slecht stilzitten. Ik moet altijd iets te doen hebben. En van goede resultaten wordt ik erg gelukkig. Totdat ik merk hoe moe ik dan ben. Dan baal ik weer dat ik niet aan mezelf gedacht heb. Ik ga dat een paar dagen doen. En dan begint het weer van voor af aan.
Ik werk sinds 5 maanden weer op Schiphol. Hele moeilijke jaren achter de rug. In 2014 mij weg laten pesten op Schiphol door een supervisor, helemaal opgebrand en een emotioneel wrak. Nu werk ik er dus weer, ik word overladen met complimenten maar werk wel 200%! Sinds dat ik er weer werk heb ik nog geen dag vrijgenomen en gisteren waren daar de tranen. Ik vind het werk geweldig, fantastische collega’s maar ben veel te perfectionistisch. Ik ga even een paar dagen vrij vragen en voor mijzelf waken, dat is nodig want ik wil dit werk nog wel minstens 10 jaar blijven doen…
Herkenbaar…je blijft je kunnen inzetten ook al worden de signalen duidelijker en duidelijker dat het genoeg is. Het beroerde is da t je het eigenlijk ook weet. Je legt makkelijk verbanden. Ik heb daarbij het geluk, maar met burn-out de pech, dat ik alles snel opsla. Nu met mijn burn-out probeert mijn brein alles te annaliseren en dat frustreert ook. Daarbij blijft je hoofd op stand 120 % staan en flitsen allerlei stromen van gedachtes, beredeneringen etc. door je hoofd… Dit heeft uiteindelijk geleid tot een depressie.
Leren is ineens zwaar, want gevoel is niet te beredeneren of annaliseren…je moet het ondergaan.
Hallo ,
Mij het zelfde ,je blijft maar denken ,hoe het anders kan .
Hoi Adrienne, zeer herkenbaar:
Het 200% inzetten, te weinig rusten en tig dingen ‘wel even doen’ . Momenteel zit ik in de fase die jij als voorloop van burn out beschrijft: veel moe, niet goed tot dingen kunnen komen – ik doe ze wel maar met grote tegenzin vaak – en het liefst bij t opstaan weer naar bed gaan.
Ik heb wel, of ga wel….een stap zetten om mij uit sferen terug te trekken waar ik me niet meer prettig bij voel en waar het me meer energie kost dan oplevert.
Ik ben hier wel trots op.
Op werkgebied was ik een heel eind met mijn grenzen te kunnen bewaken, maar toen kreeg ik kinderen en dat is een heel ander verhaal. Kinderen die niet alleen tijdens de kraamtijd erg veel nodig hadden, maar ook daarna. Daardoor ging ik steeds over mijn grenzen heen en ik had echt het idee dat het niet anders kon. Met een baan kan je (tijdelijk)stoppen, je kinderen zijn er altijd (en dat is ook heel mooi) en ik gaf inderdaad minstens 200%. Als ik er nu naar terugkijk weet ik dat er best wat dingetjes waren die anders konden zodat ik meer ruimte en rust had gehad.
Heel herkenbaar! Ik zit nu weer in een moment dat ik dingen los moet laten om een burn-out te voorkomen. Gelukkig herken ik signalen omdat daar steeds meer over bekend is en ik de signalen bij mijzelf gelukkig herken.
Doe wat bij jou past en wat jij wilt. Weet wat voor jou en jouw weg belangrijk is. Ik geef me ook 200%. Doe veel, maar niet teveel. Soms even uit balans, maar ik krijg het weer op de rit. Alleen…….ik zit in de uitkering….daar kijken ze echt anders tegen jou en de dingen aan. WERKEN….nr1.